Een terugblik op 2022
Het was een vreemd jaar, daar kunnen we het allemaal over eens zijn. De samenleving is weer open, dat was even wennen en dat terwijl de wereld niet stilstaat. Onze programmamakers hebben de veranderingen op maatschappelijk en sociaal niveau het afgelopen jaar duidelijk in kaart gebracht. Door in gesprek te gaan met experts, beleidsmakers, journalisten en ervaringsdeskundigen is ons beoogde doel het speelveld te verhelderen. In dit artikel lees je over onze favoriete programma’s van vorig jaar. We hebben alle programma’s verwerkt in een playlist op YouTube, bekijk ze hier.
Duurzaamheid
In Regenesis drukte George Monbiot het publiek met de neus op de feiten: we moeten NU stoppen met vlees consumeren als we de aarde nog willen redden. Maar als we ons consumptie gedrag moeten veranderen, hoe maken we Nederlanders dan weer enthousiast om te koken? Daarover meer in Aan tafel, met voedseljournalist Nigel Slater en kookboekenschrijver van eigen bodem Yvette van Boven.
De term duurzaamheid verruimd. We moeten o.a. als collectief spaarzaam met de (overgebleven) natuur omgaan. Maar wat als ons begrip van natuur tegen de betekenis van natuur indruist? In een ingekort college legt wereldberoemd bioloog Frans Vera, a.d.h.v. de Oostvaardersplassen, uit wat natuur is zonder bemoeienis van de mens.
Buitenland
Sinds dit jaar heeft De Balie het genoegen om Mohamedou Ould Slahi in huis te halen als onze artist in residence. Zijn levensverhaal ontroerd, verbroederd en schept bewustwording rondom onderwerpen als (wat is?) vrijheid, democratie en vergiffenis. Na veertien jaar te hebben vastgezeten in Guantánamo Bay is Ould Slahi een serie gesprekken aangegaan met de schrijver van zijn boek Larry Siems, de advocaat die hem vrij kreeg Nancy Hollander, regisseur van The Mauritanian Kevin MacDonald en zijn voormalig bewaker en inmiddels goede vriend Steve Wood.
Christo Grozev, hoofdonderzoeker en oprichter van de onderzoeksjournalistieke groep gespecialiseerd is in fact-checking en open-source intelligence, Bellingcat, schoof aan in Plein Publiek. Daar lichtte hij de strategieën toe die Bellingcat dagelijks in hun werk gebruikt – zowel professionele als burgerjournalisten.
In Vrouw, leven, vrijheid! (onderdeel van Vrijdenkersfestival: Tegen de Macht) lieten we Iraanse vrouwen van verschillende generaties aan het woord over de huidige stand in Iran. Waarom is deze opstand anders dan voorgaande? Bekijk het hier.
Binnenland
Ook het sentiment ten opzichte van minderheden veranderd. Zowel in de politiek als in de samenleving is de wrijving voelbaar. Samen met historica Patricia D. Gomesorganiseerden we een gesprek tussen historici, activisten, grass-roots organisaties en instellingen. Over de vraag: wie bepaalt en vertelt de verhalen over de Nederlandse slavernijgeschiedenis en ons koloniaal verleden? Terugkijken kan hier.
Ook in Nederland krijgen vrouwen op hun weg naar de kliniek te maken met acties van anti-abortusactivisten. Samen met o.a. mediacriticus en rechtshistoricus Madeleijn van den Nieuwenhuizen (@Zeikschrift) bespraken we wat zelfbeschikking precies is, waarom het belangrijk is en wat ‘recht op leven’ betekent?
Ouders en kinderen getroffen door de toeslagenaffaire wachten tot op de dag van vandaag op hun geld (de affaire begon in 2014). De onveranderde stand van zaken werd besproken door Tweede Kamerlid Farid Azarkan, journalist Rik Rutten, filmmaker Stijn Bouma (Alleen tegen de staat, 2 doc) en ouders Janet en Derya.
We nodigden het landelijk politiekorps uit om de onrust over racistische grappen in appgroepen, de verontrustende documentaire De Blauwe Familie (2doc) en geluiden over een ons-kent-ons-cultuur met de politie uitgebreid te analyseren. De impact van de documentaire was enorm voelbaar in de zaal, net als de complexiteit van een systeemverandering. Terugkijken kan hier.
Sinds de pandemie geloven steeds meer Nederlanders in complottheorieën, waaronder aanzienlijk veel jongeren. Dat komt door afnemend vertrouwen in de overheid. Onze onderzoeksredactie Live Journalism stuitte op deze ontwikkeling. De Balie maakte er een programma over samen met debatgroep ATAK.
Kunst & literatuur
Dirigent en componist Yoel Gamzou bediscussieerde met zijn idool: Marina Abramović het vak performance art in On Stage. Samen werkten ze aan Abramovićs muziektheaterproductie Seven Deaths of Maria Callas.
Vijf jaar Grote denkers stond in het teken van schrijvers, filosofen en kunstenaars die wegens hun sekse niét vanzelfsprekend deel uitmaken van de ‘klassieke’ canon. Genderwetenschapper Kaouthar Darmoni, voormalig denker des vaderlands Marli Huijer en pianist en activist Djuwa Mroivili over deze vaak vergeten grote denkers. Wanneer word je als denker serieus genomen, en waarom? Wie bepaalt eigenlijk wie er een plek in de geschiedenisboeken krijgen?
Tot slot had schrijver Arnon Grunberg het genoegen om choreograaf Hans van Manen het hemd van het lijf te vragen in Grunberg Ontmoet. Een aflevering in het teken van dans.
