Wie geeft er een klap op de toekomst van Tata?
Onze programmamakers blikken terug op ons publieksprogramma over de complexiteit van verduurzaming, van 2 maart 2023.
´Tata Steel moet nationaliseren´, ‘Tata Steel-fabrieken komen per direct onder verscherpt toezicht’, ‘Grote protestactie bij Tata’, ‘Grote zorgen bij vergroening van Tata Steel’. Een greep uit de krantenkoppen van het afgelopen jaar over de Nederlandse staalgigant.
Ooit golden de Koninklijke Hoogovens als nationale trots, maar tegenwoordig denkt men bij Tata Steel vooral aan neergedaalde schadelijke stoffen op schommels in Wijk aan Zee en een torenhoge CO2-uitstoot. Programmamakers Veronica Baas en Katarina Schul besloten een publieksprogramma te maken over de toekomst van Tata, met o.a. CEO Hans van den Berg.
Per 2030 wil het bedrijf het eerste staal op waterstof produceren, in plaats van op kolen. Een ambitieus streven, omdat er miljarden voor nodig zijn en ze willen dat de Nederlandse overheid deels meebetaalt. Maar wie precies wat betaalt, is nog altijd niet duidelijk.
De complexiteit van vergroenen
De case van Tata steel laat zien hoe complex het is voor de industrie om te vergroenen: ‘Tata Steel is van nationaal belang en onderhandelt ook rechtstreeks met het ministerie van Economische Zaken over hun CO2-reductie.
Maar de uitstoot van schadelijke stoffen die lokaal neerslaan valt onder het gezag van de Provincie,’ zegt Baas.
‘In deze zaak komt pijnlijk naar voren dat de taak van provinciale bestuurders best taai is, namelijk die van grote verantwoordelijkheden dragen, maar beperkte bewegingsruimte om echt iets te kunnen veranderen aan de industrie. De Provincie is gebonden aan nationaal en Europees beleid.’
Na een kritische ondervraging van CEO Hans van den Berg, werd het vuur aan de schenen gelegd van de provinciale lijsttrekkers en kandidaten: Jeroen Olthof (PvdA), Esther Rommel (VVD), Anouk Gielen (GL), Amélie Strens (D66), Ines Kostić (PvdD) en Pieter Teeuwen (BBB). Uitgangspunt van het debat: wat kan Tata van het Rijk en de Provincie Noord-Holland verwachten? Wanneer en hoe grijpt de provincie Noord-Holland in?
Wie geeft er een klap op de toekomst van Tata?
In de zaal zat een divers publiek. Er waren actievoerders, die het gesprek ook kortstondig stillegden met een actie. Maar er waren ook bezorgde burgers, betrokken ambtenarij en een flink aantal werknemers van Tata Steel aanwezig.
Na afloop hoorden de programmamakers dat de actievoerders ter plekke besloten de spreekkoren toch niet meer in te zetten, omdat er kritisch genoeg gekeken werd naar Tata Steel. Zelfs de werknemers van Tata Steel waren tevreden met het debat, omdat ook de worsteling en belang van Tata Steel goed uit de verf kwamen.
Wat hebben onze programmamakers met dit debat bereikt? ‘We wilden laten zien dat het best lastig is om helemaal voor of tegen Tata Steel te zijn’, zegt Schul. ‘Ja, de staalgigant is een enorme vervuiler en veroorzaakt serieuze gezondheidsrisico’s bij omwonenden. Hoe lang laat je dat nog doorgaan?’
‘Tegelijkertijd: willen we afhankelijk worden van buitenlands staal, uit landen zoals Rusland of China? En wat gebeurt er met alle werknemers van Tata als ze sluiten?’ Het lijkt erop dat Tata Steel écht graag door wil gaan als CO2-neutrale staalfabriek, maar eer de eerste fabrieken er staan moeten de oude, lekkende en extreem vervuilde steenkoolfabrieken openblijven om de boel te kunnen financieren. ‘Iemand moet er een klap op geven, en tijdens dit programma hebben we laten zien dat het heel spannend wordt wie dat zal zijn.’
