Om de instanties heen: “Ik werd tien maanden aan mijn lot overgelaten.”

Interview – Hoe ziet de weg van onschuldig online seksueel gedrag tot ongewenste seks eruit? Er is weinig onderzoek gedaan naar jongeren in Amsterdam en hun ervaringen hiermee. Terwijl dit een groeiend maar onzichtbaar probleem lijkt. De Balie Live Journalism publiceert de komende weken interviews met Amsterdammers die zich bezighouden met deze problematiek. Met deze week: Hajar Akrari en Sara Dekker, oprichters van The Phoenix Sisters.

Sara en Hajar hebben zelf te maken gehad met seksueel geweld en willen met hun initiatief voorlichting geven en andere slachtoffers ondersteunen bij hun verwerking. Grensoverschrijdend gedrag kan verstrekkende gevolgen hebben, ook als dit online gebeurt. In dit gesprek vragen we naar hun ervaringen met het verwerken van misbruik.

Wat doen de Phoenix Sisters?
Wij voeren het gesprek over seks, consent en seksueel geweld. Wij vinden dit het belangrijkst in het doorbreken van het taboe op seksueel geweld. Want dit taboe bestaat. Vanuit ons bedrijf focussen we vooral op twee dingen. Ten eerste vinden we het belangrijk om dit taboe te doorbreken, vooral ook binnen bi-culturele gemeenschappen. Daarnaast geven we individuele en groepsbegeleidingen voor meiden die te maken hebben gehad met seksueel geweld. Als je net uit een situatie komt van misbruik, zit er vaak een soort overbruggingsperiode tussen het moment dat je besluit dat je therapie wil en het moment dat je het echt gaat doen. Wij ondersteunen die meiden, zodat ze sterker in hun schoenen staan voordat ze in professionele therapie gaan. Dit is namelijk vaak een lange en zware periode, gemiddeld duurt het tussen de 6 en 9 maanden. We loodsen ze al die maanden erdoorheen. Verder verwijzen we slachtoffers ook door naar hulpinstanties.

Waar liepen jullie tegenaan tijdens jullie eigen verwerkingsproces?
Hajar: Ik liep tegen de beschikbaarheid aan. Nadat ik seksueel was misbruikt, ben ik vrijwel direct naar mijn huisarts gegaan. Toch duurde het bijna tien maanden voordat ik enige hulp ontving. Het contact met twee instanties verliep zacht uitgedrukt stroef. Zij waren slecht bereikbaar. Pas bij de derde organisatie lukte het psychologische hulp te krijgen. Ik werd dus tien maanden aan mijn lot overgelaten. Zelfs na een zelfmoordpoging kwam er geen hulp. Ik voelde me niet serieus genomen en was sceptisch over de hulp die ik uiteindelijk wel kreeg. Nu weet ik dat er ook allerlei supportgroepen zijn, maar toen vertelde niemand mij dit.
Sara: Therapie bood mij niet alles wat ik nodig had. Met traumatherapie pak je het trauma zelf aan, dat lukte goed via gesprekken met mijn psychologe. Wat ik heb gemist is een holistische aanpak. Ja, mijn trauma was weg en ik sliep weer goed. Maar mijn lage zelfbeeld, schuldgevoelens en schaamte waren nog niet weg. Juist dat zijn de dingen die je vanbinnen opvreten. Therapie wordt nu gezien als de enige verwerkingstool. Terwijl ik het zie als onderdeel van het verwerkingsproces. Wat wij bieden is een aanvulling op de huidige zorg, zodat je volledig in lichaam en hoofd je trauma kunt verwerken.

Hoe bereiken jullie slachtoffers?
Veel via sociale media, we zijn erg actief op Instagram. We delen zes dagen in de week tips, tricks en achtergrondverhalen. En jongeren weten ons te vinden. We ontvangen ongeveer 7 berichten per dag uit heel Nederland over seksueel overschrijdend gedrag. Soms ontvangen we zelfs berichten uit België. We krijgen echt allerlei berichten. Soms wordt bijvoorbeeld een angst uitgesproken over verspreiding van een naaktfoto of dansvideo, of vertelt iemand dat ze jaren later pas bewust is geworden dat ze in haar relatie werd misbruikt door haar partner.  

Daarnaast zijn we erg laagdrempelig. We hebben geen ingewikkelde formulieren, gewoon een appje of DM op Instagram is genoeg om contact te maken! We zijn erg open over ons eigen verhaal. Dat spreekt meiden aan, ze voelen zich begrepen.

Wat valt jullie op in jullie gesprekken met slachtoffers?
De gemene deler is dat ze gehoord en gezien willen worden. Deze meiden, en ook jongens, hebben zoveel last van selfblame en schaamte. Die twijfel is verschrikkelijk: “Is het echt zo erg? En kom ik hier ooit uit?”

Er is absoluut een bepaalde schaamte rondom seksualiteit. Dingen worden ook geseksualiseerd terwijl ze dit niet zijn, dansfilmpjes op TikTok bijvoorbeeld. Zo’n dansfilmpje wordt soms doorgestuurd, op forums geplaatst en helemaal uit de context gehaald. Het krijgt het label van promiscuous gedrag. Het meisje krijgt het stempel van losbandig. Dit kan enorme gevolgen hebben voor haar familiesituatie. Ze kan geïsoleerd raken of een laag zelfbeeld ontwikkelen. En daardoor ook nog eens de perfectie prooi zijn voor mannen die haar willen uitbuiten. Het gebeurt vaker dan we denken. Mensen moeten inzien dat exposing leidt tot dit soort problemen.

Hoe kunnen we slachtoffers nog beter helpen, waar is verbetering mogelijk?
De sfeer bij hulporganisaties is vaak heel zakelijk en professioneel. Je krijgt meteen allerlei vragenlijsten voor je neus. Dat hebben we zelf meegemaakt en horen we van andere meisjes. Wij zijn zelf geen behandelaars, maar ervaringsdeskundigen, een soort vriendin. We dwingen meisjes niet meteen aangifte te doen of in therapie te gaan. We zijn er gewoon voor ze. Geen lange wachtlijsten bij ons.

De gemeente Amsterdam heeft seksuele uitbuiting prioriteit gemaakt, dat is heel goed. Ze hebben ook goede ideeën, maar je moet wel de doelgroep kunnen bereiken, de juiste meiden erbij betrekken en in hun behoefte voorzien. Daar hebben ze nog moeite mee, zien we. Sinds kort werken we samen met de gemeente om hen hierbij te helpen, daar zijn we blij om.  

Ook aangifte doen bij de politie blijft een lastig punt, daar berichten veel meiden ons over. Gesprekken die agenten op vreemde manier voeren, zo cringe. Het slachtoffer wordt vaak meteen gewezen op de gevolgen van aangifte doen: “Weet je dit zeker? Snap je de gevolgen wel? Je kan zijn gezin een trauma geven!”. Heb je eindelijk de moed verzameld om aangifte te doen, krijg je zulke vragen. Tegelijkertijd spraken we laatst zelf met een agent die bezig is op dit dossier. We zagen zijn passie en hoe goed hij het wil doen. Dus de juiste intentie is er. En natuurlijk wil een agent nou eenmaal de feiten weten, alleen op die manier kan goed aangifte worden gedaan. We zien het ook als onze taak dit over te brengen aan slachtoffers die aangifte willen doen. Zodat ze niet schrikken tijdens zo’n gesprek met de politie.

Heb je een tip, verhaal of idee over dit onderwerp? Deel dit vooral met ons via: livejournalism@debalie.nl.

Heb je zelf te maken gehad met seksueel geweld of misbruik en zoek je hulp? Ga naar: https://thephoenixsisters.nl/ik-ben-seksueel-misbruikt-en-nu/