TV NL EN

‘Achterstallig onderhoud is niet altijd zichtbaar’

Voormalig ambtenaar Maarten de Boer over het belang van feiten over woningkwaliteit

Artikel – Onderhoud gaat niet over stenen, maar over mensen, vindt voormalig ambtenaar Maarten de Boer. “Over nieuwbouw weten we alles, het gesprek over onderhoud is een debat zonder feiten.” Een gesprek met een betrokken burger, die onvermoeibaar aandacht vraagt voor woningkwaliteit.

“Er staan in Amsterdam gelukkig geen woningen meer in de stutten”, zegt Maarten de Boer, “Maar er zijn wel degelijk grote problemen. Helaas zijn die niet meteen zichtbaar, zoals slechte isolatie, ventilatie en slechte geluidsisolatie. Samen met de voormalig ambtenaar fiets ik een rondje door de Vogelbuurt in Noord, waar hij nu zes jaar woont. We zien een wegrottende dakgoot met een groot gat, vervaarlijk scheef hangende balkons, en loszittende dakpannen, allemaal van corporatiewoningen. “Die dakpannen zitten al een half jaar los. Die goot is het gevolg van dertig jaar verwaarlozing. Dan hebben wij het alleen over de buitenkant. De grote problemen zitten aan de binnenkant.”

Als hoofd stadsvernieuwing onder Jan Schaefer (de PVDA-er bekend van de gevleugelde uitspraak “in gelul kan je niet wonen”) en ambtenaar voor de stedelijke woningdienst werkte De Boer aan verbetering van de toenmalige achterstandswijken. Van de Westelijke eilanden tot de Jordaan, Nieuwmarkt en Spaarndammerbuurt. Alle hippe buurten van nu. Tegenwoordig  is hij een actieve burger, initiator van Bewonersplatform Vogelbuurt en IJplein. Bijna wekelijks spreekt hij in bij de raadscommissie Bouwen en Wonen om aandacht te vragen voor woningkwaliteit. Want, zo zegt hij, “In de Raad  wordt alleen over nieuwbouw gepraat. Ik heb voor de grap eens gekeken hoeveel hits er in raadsdocumenten over woningverbetering en kwaliteit gaan in vergelijking met nieuwbouw. Dat is 1 op 83, ongeveer.”

Instandhouding is stilstand

Het huidige onderhoudsbeleid van de corporaties is vooral ingericht op instandhouding in plaats van verbetering, zegt De Boer. “Als het niet stuk is, dan is het ok, zeg maar. Dat is de filosofie. Maar dat is niet genoeg Net als nieuwbouwwoningen, moet ook de bestaande voorraad aan de eisen des tijds worden aangepast,  aldus de voormalige ambtenaar. Anders creëer je stilstand en relatieve achteruitgang in een wijk.” Met energieneutrale nieuwbouwwoningen naast huizen met het laagste energielabel. Dat leidt ook tot energiearmoede, zegt De Boer, en noemt een voorbeeld om de hoek. “Ik woon in een royaal appartement van 137 vierkante meter, met mijn vrouw, en betaal 112 euro per maand aan energiekosten.” Eva Bollen, die De Balie ook sprak, woont alleen op 40 vierkante meter en betaalt 130 euro. “Dat zijn absurde verschillen.”

Corporaties, ooit organisaties met een missie, zijn verworden tot bureaucratische organisaties, stelt De Boer. Vijf corporaties zitten er in de Vogelbuurt, met allemaal ander beleid, concludeert De Boer. Hij rekende eens uit: Eigen Haard besteed zo’n 3000 euro per woning aan onderhoud. De Key maar 2000 euro. “De Key heeft veel monumenten, dus zou je verwachten dat die de hoogste onderhoudsuitgaven heeft, niet dus.” Alleen Rochdale toont echt berouw, vindt hij. “Rochdale is na de diepe crisis helemaal terug naar haar kerntaak gegaan, zij zetten hun investeringen vol op verbetering.” Corporaties worden niet gestraft door leegstand. “Woningen verhuren ze toch wel. Er is geen enkele prikkel om te investeren.”

Gebrekkig toezicht

De Boer hekelt het gebrek aan toezicht. “De Autoriteit Woningmarkt ziet toe op financiën, goed bestuur en kijkt vooral naar rechtmatigheid, dat er geen Maserati’s worden verkocht, zeg maar. Maar er is geen oog voor doelmatigheid, of de corporaties wel genoeg geld in onderhoud stoppen. Zij zouden zich de vraag moeten stellen of ze Amsterdammers wel fatsoenlijke huisvesting bieden.” Over nieuwbouw weten we alles, stelt De Boer. “Maar er is geen één instituut dat de woningkwaliteit bijhoudt.”

Er is geen zicht op de woningkwaliteit, zegt De Boer. “Vraag een corporatie wat ze weet over binnenklimaat: niets.” Achterstallig onderhoud is namelijk niet altijd zichtbaar. Corporaties zouden volgens hem in elke woning een conditiemeting moeten doen. Debietmetingen van de ventilatie, geluidsmetingen. “En dan bepalen wat het niveau van verbetering moet zijn.” Die metingen zijn niet moeilijk, dat kan steekproefsgewijs en hoeft ook niet één dag, zegt de Boer, maar moet wel gebeuren. “Want nu kunnen corporaties niet zeggen of de kwaliteit op orde is. Het is een debat zonder feiten.”

Incidentenbeleid

Het debat over de woningcrisis gaat over het woningtekort, maar niet over kwaliteit, maar De Boer ziet wel een en ander veranderen. “Er wordt meer over nagedacht. Jullie onderzoek heeft daar zeker aan bijgedragen.” Onlangs werd een motie over woningkwaliteit raadsbreed gesteund, met de boodschap: doe er wat aan. Het gaat De Boer allemaal nog veel te langzaam en ad hoc. Er gebeurt alleen iets als burgers aan de bel trekken. “Om van het gezeur af te zijn, maar dat is geen structureel beleid.” De gemeente hanteert volgens De Boer een incidentenbeleid. “Alleen als er geklaagd wordt. En er zijn heel wat mensen die zich niet durven uit te spreken, die niet klagen, kwetsbare groepen… ”

Onderhoud gaat niet alleen over stenen, het gaat over mensen die er in wonen, zegt de Boer. Maar is ook in belang van de corporatie zelf. “Als je geen olie in de auto gooit, gaat de motor ook stuk en heb je later veel hogere kosten.”

 
 
Het Schimmelparadijs – 17 decemberMeld je hier aan voor onze theatrale slotvoorstelling!

Met energieneutrale nieuwbouwwoningen naast huizen met het laagste energielabel. Dat leidt ook tot energiearmoede.