‘EXPOSED’ de slotvoorstelling
De afgelopen maanden deden we samen met AT5 onderzoek naar online seksuele intimidatie onder minderjarige jongeren in Amsterdam. Na 5 maanden onderzoek rondt de Balie Live Journalism het onderzoek ‘Jongeren uit het zicht’ af met de theatervoorstelling EXPOSED.
Deze voorstelling ook op bij u op school? Mail dan naar livejournalism@debalie.nl
Nooit eerder kregen we zoveel reacties. We hebben gesproken met ouders, docenten, politie, experts, daders en slachtoffers. We zijn geschrokken van hun ervaringen. We kwamen in een online leefwereld die voor veel jongeren vanzelfsprekend is, maar voor docenten en ouders nog grotendeels onzichtbaar. De voorstelling EXPOSED is gebaseerd op waargebeurde verhalen van slachtoffers waarvan hun beelden ongewenst zijn verspreid en die vervolgens jarenlang zijn gepest, gedreigd en vernederd. Terwijl velen in hun omgeving weg keken, stonden hun verhalen in de voorstelling centraal.
Na afloop van de voorstelling sprak redacteur Tim Wagemakers met de burgemeester van Amsterdam Femke Halsema. Halsema reageert op de voorstelling: “Het eerste wat bij mij opkomt is een diepe woede. Ik ben er zo ongelofelijk boos over. Dit is niets nieuws. Dit is vrouwenhaat.”
Volgens de burgemeester heerst er een cultureel probleem: “Toen ik opgroeide werd er nog wel eens gezegd: ‘je moet ook geen kort rokje dragen’. Ik dacht dat we die tijd heel erg lang voorbij waren. Nu is het normaal om te zeggen: ‘je had toch ook niet naakt op een foto moeten staan’. Meiden worden mede verantwoordelijk gemaakt voor de misdrijven die er tegen ze worden gepleegd. Dat is een moreel probleem.”
Tijdens het onderzoek van Live Journalism kwam naar voren dat de politie veel jonge slachtoffers van exposing erop wijst dat zij zelf schuldig zijn aan het verspreiden van kinderporno. En dat aangifte doen mede daarom af te raden is. De burgemeester reageerde hierop: “Dat is het criminaliseren van seksualiteit. Wetgeving moet zo precies zijn dat daar waar er sprake is van kinderporno de politie wel kan optreden. Maar dat jongeren die naaktfoto’s van zichzelf willen maken dat gewoon moeten kunnen doen. Je moet ze niet in de sfeer van verdenking brengen. Het moet juist veilig kunnen met effectieve slachtofferhulp.”
Een docent in het publiek zei dat trainingen aan docenten over dit onderwerp al erg zou helpen. Uit onze gesprekken met slachtoffers kwam naar voren dat ook scholen slachtoffers niet altijd goed opvangen. De burgemeester vindt dat het niet nodig zou moeten zijn: “Of je nou leraar bent of agent, misschien is de verschijningsvorm nieuw, maar het verschijnsel zelf niet. Ik heb het gevoel dat het soms gebruikt wordt om verlegenheid met een heel oud verschijnsel te verhullen, namelijk de vrouwelijke seksualiteit en intimidatie.”
Samen met het publiek zochten de burgemeester en Tim naar concrete maatregelen. Een cultuurverandering kost veel tijd en intussen worden jongeren aan de lopende band online geïntimideerd. De burgemeester kwam met het idee van een ‘opruimactie’. Net zoals er een inleveractie voor wapens is, dacht ze aan een inleveractie voor ongewenst verspreiden naaktfoto’s voor jongeren die beseffen dat het bezitten van een naaktfoto van een minderjarige strafbaar is. Ook kijkt de burgemeester naar opties om slachtoffers te ondersteunen hun beelden offline te krijgen. “We moeten meiden enorm gaan helpen om beelden offline te halen. Dat moeten we overal aanbieden. Misschien moeten we het daarin gaan zoeken”.
