Maryam* (45)
‘In de hal, voor het klaslokaal, hing een lijst waarop je kon zien welke ouders nog niet betaald hadden voor het schoolreisje.’
Portret – Maryam (45)* woont in Bos en Lommer en heeft vier kinderen, ze zitten op de basisschool en op de middelbare school. Als vrijwilliger bij Stichting Leergeld helpt ze gezinnen met minimale financiële middelen. Zelf worstelt Maryam ook. Zo kon haar oudste zoon niet mee op schoolkamp, omdat ze zich de ouderbijdrage niet kon veroorloven. Volgens Maryam hebben financiële belemmeringen grote gevolgen voor de motivatie van kinderen op school. Geldproblemen zorgen voor onrust en schaamte, daarnaast raken ze afgeleid van school. ‘Op school zien mijn kinderen leeftijdsgenoten met dure jassen en schoenen die ze van hun ouders krijgen. Dus zijn ze op jonge leeftijd al bezig met krantenwijken, vakkenvullen en maaltijden bezorgen.’
Maryam kwam voor het eerst terecht bij Stichting Leergeld omdat ze zelf hulp kon gebruiken bij het zoeken naar een fiets om mee naar school te gaan. De stichting helpt gezinnen bij alles dat met school te maken heeft of bij kan dragen aan de ontwikkeling van het kind, zoals een laptop voor huiswerk, maar ook een fatsoenlijk bed om goed te slapen. Vanaf groep 6 helpt de stichting kinderen met huiswerkbegeleiding en bijles.
Er kwam een vrijwilligster bij haar thuis om haar te helpen, waardoor ze zelf geïnspireerd raakte om voor de stichting te gaan werken. ‘Ik zat thuis, terwijl anderen dit werk doen op vrijwillige basis. Dus solliciteerde ik en werd ik aangenomen.’
Maryam worstelde lange tijd met financiële belemmeringen rondom bijdrages die door de school gevraagd worden, bijvoorbeeld voor een schoolreisje (à 50 euro), een uitstapje naar Artis of een sportdag (à 7,50 euro, ongeveer vier keer per jaar). De bijdrages worden van oudsher ‘vrijwillig’ genoemd maar zijn feitelijk verplicht. Betaalt de ouder niet, dan kan het kind niet meedoen aan het reisje of de activiteit. De school organiseert een alternatief programma voor de kinderen die niet mee kunnen. ‘Dit heb ik gezien in de klas van mijn kinderen, de klasgenoten die niet mee konden bleven achter op school. Dit gebeurde altijd wel bij twee of drie kinderen per klas.’
Niet mee op schoolkamp
Zo kwam het voor dat haar oudste zoon niet mee kon op schoolkamp. ‘Hij liet aan mij niet blijken dat hij het erg vond, maar ik zag aan zijn manier van reageren dat hij teleurgesteld was. Dat kamp duurt een paar dagen, in die tijd bouwt de klas herinneringen op, daar werd hij van buitengesloten. Het was heel pijnlijk en raakt me nog steeds, ik zal altijd een schuldgevoel blijven houden tegenover hem.’
Eind mei 2019 werd het gemeentebeleid aangescherpt, waardoor de ouderbijdrage met de stadspas betaald kan worden. Maar nog steeds is het een zorg voor veel gezinnen, zegt Maryam. ‘Ik ken wel ouders die geen stadspas hebben, zij moeten het wel betalen anders mogen hun kinderen niet mee.’
Volgens Maryam verdienen deze gezinnen te veel om een stadspas te krijgen, omdat zij boven het minimum zitten. Ze huren in de vrije sector. ‘Als je 2500 euro in de maand verdient, en 1000 euro kwijt bent aan huur, hou je niet veel over. Zeker niet als je kinderen hebt.’
De school moet kinderen hierin gelijk behandelen, vindt Maryam. Ieder kind zou mee moeten kunnen, ook als de ouder moeite heeft met betalen. Nu worden ouders die meerdere kinderen hebben soms voor het blok gezet. ‘Als je meerdere kinderen hebt op de basisschool kun je de bedragen misschien niet allemaal betalen.’
Dure jassen en schoenen
Ook vindt ze dat de school minder nadruk zou moeten leggen op wie wel al betaald heeft en wie niet. Een jaar geleden ongeveer hing in de hal, op de school van haar jongste dochter, een lijst met een grote schoolbus erboven. Daarop kon je zien welke kinderen al hadden betaald en welke niet. ‘Bij iedere termijn die je betaalt, kruisen ze de maanden weg. Als je alles één keer betaalt strepen ze alles alvast voor je door. Je merkt dat de kinderen elkaar hierop aanspreken: ‘jouw moeder heeft nog niet betaald, maar de mijne wel.’ Terwijl je de kinderen hier eigenlijk helemaal niet bij moet betrekken, je kunt beter ouders hierop aanspreken.’
Financiële belemmeringen hebben grote gevolgen voor de motivatie van kinderen, zegt Maryam. ‘School moet ook leuk zijn. Als ze steeds niet mee kunnen doen met activiteiten, krijgen ze eerder een hekel aan school. Daarnaast merk ik bij mijn eigen kinderen dat ze over bijbaantjes beginnen zodra ze de leeftijd bereiken waarop ze mogen werken, zo rond de veertien jaar. Op school zien ze kinderen met dure jassen en schoenen die ze van hun ouders krijgen. Dus mijn kinderen willen een krantenwijk doen, vakkenvullen in de supermarkt en maaltijden bezorgen. Maar dit mag echt niet van mij, eerst moeten ze zich op school richten.’
Eén van haar kinderen zit nu in de vierde klas van het vmbo en heeft zich alvast ingeschreven voor komend jaar, voor de opleiding Management assistent op het ROC. ‘Hoewel mijn kind nog geen bijbaan mag van mij, kan mijn kind straks wel gratis reizen als student, dat scheelt alvast!’.
*De echte voornaam en achternaam van de geïnterviewde zijn bekend bij de redactie. De geïnterviewde wil niet bij haar echte naam genoemd worden omdat ze zich schaamt voor haar financiële situatie en bang is dat haar kinderen herkend zullen worden.
De Balie Live Journalism vraagt ouders naar ervaringen met hun kinderen op de basisschool. Want juist bij kansenongelijkheid in het onderwijs is het belangrijk dat ouders gehoord worden. Ben je ouder, herken je je in het probleem van kansenongelijkheid en wil je je verhaal kwijt? Mail naar livejournalism@debalie.nl.
Je merkt dat de kinderen elkaar aanspreken: ‘jouw moeder heeft nog niet betaald, maar de mijne wel’.
