Serbia is struggling with large-scale corruption. Discontent with president Aleksandar Vučić’s government is growing, and student protests are becoming increasingly larger. Investigative journalist Stevan Dojčinović talks about the ongoing struggle against corruption and the fight for a transparent democracy, along with GroenLinks/PvdA Member of the European Parliament Thijs Reuten and Professor Comparative Governance Antoaneta Dimitrova.

For weeks, tens of thousands of people in Serbia have been taking to the streets to protest against corruption within the Serbian government. The student-led protest movement was boosted by farmers, actors and educators, in the most recent show of public anger over the collapse of a train station roof that killed 15 people.

Serbia is also in the international spotlight. President Vučić values his relationship with Russia. At the same time, Serbia seeks to become a member of the EU. While Brussels is concerned about the growing influence of Russia and China in the Western Balkans, negotiations are currently stalled because of the lack of alignment with the foreign policy of the EU.

What direction will the future of Serbia take? Investigative journalist Stevan Dojčinović has been uncovering corruption in Serbia for over fifteen years. This evening he will tell us about his battle for a transparent democracy. How is it to be a journalist in a corrupt state? And how does he foresee the future?

Dojčinović is the head of the Serbian organization Crime and Corruption Reporting Network (KRIK). KRIK has faced legal consequences for its investigative journalism, and has even been sued for complaining about being sued.

About the Freedom Lectures

Freedom is something that we in The Netherlands typically take for granted. In the series, De Balie has welcomed freedom fighters like Iranian filmmaker Niloofar Azimian, Egyptian writer and activist Nawal el Saadawi, Ugandan LGBT activist Frank Mugisha, Hungarian journalist Veronika Munk and French philosopher Didier Eribon. We share their stories, spread their message and learn from their struggle. The Freedom Lecture is supported by Vfonds.

Tachtig jaar geleden werd Nederland bevrijd van de nazi-bezetting, maar de jaren van vervolging lieten diepe sporen na die tot de dag van vandaag doorwerken. Hoe heeft trauma zijn weerslag op de volgende generaties? Met Saskia Goldschmidt, Job Cohen, Natascha van Weezel, Bart Wallet en Deborah Lens.

In haar boek Na de oorlog: Hoe kinderen van overlevenden de Tweede Wereldoorlog met zich meedragen verzamelde Saskia Goldschmidt de persoonlijke verhalen van kinderen en kleinkinderen van oorlogsoverlevenden. Zij vertellen over de invloed van de Tweede Wereldoorlog op hun leven. In De Balie bespreekt zij samen met andere (klein)kinderen van oorlogsoverlevenden de impact van vervolging en uitsluiting die hun familieleden meemaakten. Hoe blijven deze oorlogservaringen ook de naoorlogse generaties beïnvloeden, ook al maakten ze de oorlog niet zelf mee? En hoe kan het blijven delen van deze verhalen ons meer bewustmaken van hedendaags antisemitisme, moslimhaat en zondebokpolitiek in onze samenleving?

Mag je uit naam van de veiligheid een bevolkingsgroep (online) surveilleren? In deze editie van Techdenkers gaan we in gesprek over de controversiële methodes die gemeenten hanteerden om moskeeën in de gaten te houden.

Op 4 februari bracht de Ombudsman Metropool Amsterdam een rapport uit over de surveillance van moskeeën door de gemeente Almere. De Ombudsman deed onderzoek naar hoe er zonder toezicht persoonlijke gegevens van bestuurders, imams en docenten kunnen worden vastgelegd. In andere gemeenten zijn er soortgelijke onderzoeken uitgevoerd waarbij er gegevens werden vastgelegd zoals familiebanden, geloofsovertuigingen en contacten met Marokkaanse autoriteiten. Dit onderzoek werd in opdracht van de gemeente uitgevoerd door het bureau Nuance door Training en Advies (NTA), dat met de versterkingsgelden door de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) werd gefinancierd. Als toenmalig hoofd van de NCTV prees Dick Schoof dergelijke surveillancemethodes bij de burgemeester van Almere aan. Ook andere gemeenten maakten gebruik van dit bureau.

Deze praktijken roepen vragen op over de grens tussen veiligheid en privacy. Wanneer wordt surveillance gedoogd in de naam van veiligheid? En wie moeten wij veilig houden? Daarover gaan wij deze avond in gesprek door eerst in te zoomen op de gemeente Almere en daarna uit te zoomen naar de implicaties van dergelijke praktijken voor het gehele openbaar bestuur in Nederland.

De serie Techdenkers wordt inhoudelijk verzorgd en uitgezonden door De Balie en is onderdeel van onze partnership met Adyen.

In samenwerking met Ombudsman Metropool Amsterdam.

Kelly-Qian van Binsbergen is documentairemaker en bekend van de series Sexotisch en De Afhaalchinees. De documentaires van Kelly-Qian staan bekend om hun persoonlijke insteek, die zij verwerkt met bredere maatschappelijke vraagstukken. Hoe beïnvloedt het maken van deze series haar persoonlijke leven? Waar liggen haar grootste twijfels tijdens het maakproces? En wanneer is volgens haar een programma geslaagd? Programmamaker Larissa Biemond gaat met haar in gesprek.

In de documentairereeks Sexotisch onderzocht Kelly-Qian van Binsbergen het fenomeen seksueel racisme en de diepgaande impact hiervan. Hoe beïnvloeden dominante stereotyperingen over ras en etniciteit nog altijd ons dagelijkse date- en seksleven? Welke rol speelde onze koloniale geschiedenis hierin, en hoe houden wij stereotyperingen over mensen van kleur onbewust nog steeds in stand? Kortom, waar eindigt een fetisj en begint seksueel racisme?

Kelly-Qian van Binsbergen is programmamaker en journalist bij Omroep ZWART. In 2023 debuteerde zij met de documentaireserie De Afhaalchinees, waarin zij de tekortkomingen van het interlandelijke adoptiesysteem aan de kaak stelde en de vaak traumatische gevolgen ervan voor mensen met een adoptieachtergrond blootlegde. Daarnaast deelde Kelly-Qian haar persoonlijke ervaringen met haar eigen adoptie uit China. De serie werd genomineerd voor de Zilveren Nipkowschijf. Momenteel werkt Kelly-Qian aan het tweede seizoen van De Afhaalchinees.

In deze wekelijkse talkshow van De Balie interviewen programmamakers de makers die hen inspireren. Van cabaretiers tot schrijvers en van theatermakers tot kunstenaars.

Elk jaar zakt de bodem van het Vondelpark 1 centimeter. Miljoenen bezoekers strijden om ruimte, terwijl de natuur steeds verder terrein verliest. De bodem zakt letterlijk onder onze voeten weg, en rustzoekers worden opgejaagd door voorbijrazende fatbikes.

De sluipwesp, de snor, de kneu, de bootcamper, de hasjroker, de forens, de toerist, de horecabaas en de dagdrinker: het Vondelpark herbergt vele soorten. Soorten die allemaal om ruimte vragen. Maar in het park waar jaarlijks zo’n 10 miljoen mensen zijn, ontbreekt koers. Waar blijft het nieuwe plan Vondelpark?

Hoe zorgen we ervoor dat het Vondelpark haar ziel behoudt als het groene hart van Amsterdam, waar mens en natuur in harmonie samenleven? Wie neemt de verantwoordelijkheid om dit iconische park klaar te maken voor de toekomst, met een gezonde balans tussen natuur, rust en recreatie?

In samenwerking met Vrienden van het Vondelpark.

Bonnie Honig embodies the public intellectual like few others. With her funny and fine-edged essays analyzing Trump’s shock politics, the significance of Stranger Things’ popularity, and feminist resources for defending democracy. At the same time, she is one of the world’s foremost democratic theorists, combining sources as diverse as Nietzsche, Arendt, Rousseau, Lars von Trier, 12 Angry Men, Antigone and gothic romance novels in her writings on democracy.

One of the major themes of her work is how contestation, rather than consensus, should be central in a democracy. She is a founding thinker of the agonistic democratic movement, driving its inspiration from the ancient Greek culture’s emphasis on the agon, for struggle. In recent work she explores how ‘public things’, like education, national parks and healthcare, are a precondition for democracy – but are often under pressure from privatization and neoliberalism.

Tonight, Honig enters into conversation with Arnon Grunberg. They will talk about public things, emergency and shock politics, her feminist interpretations of Hannah Arendt and democracy in disrepair. Bastiaan Rijpkema, who wrote an introduction to the first Dutch translation of one of Honig’s works: Publieke dingen, will introduce the evening.

In collaboration with Leiden University.

Hoe kan de politiek meer verantwoordelijkheid nemen voor de wereld die we nalaten aan onze kinderen en kleinkinderen?

Woningtekort, energietransitie, stikstofcrisis en stijgende zorgkosten – de politieke keuzes van vandaag hebben nogal wat impact op hoe de toekomst eruitziet. Maar onze democratie heeft vaak een blinde vlek voor de lange termijn. We stellen moeilijke keuzes uit en wentelen onze problemen af op de bewoners van later. Hoe kan de politiek meer verantwoordelijkheid nemen voor de wereld die we nalaten aan onze kinderen en kleinkinderen? Hoe maken we langetermijnbeleid waarin ook de stem van toekomstige generaties wordt gehoord?

Tijdens deze avond, geïnspireerd door het boek De stem van de toekomst, onderzoeken we hoe onze democratie toekomstgerichter kan functioneren. We gaan in gesprek met auteurs en experts over hun ideeën hoe we de toekomst een stem kunnen geven in de besluiten van vandaag: van stemrecht voor kinderen tot een ombudsman voor toekomstige generaties. Ook gaan we in gesprek met politici zelf: waarom blijft preventief beleid zo moeilijk? En hoe kunnen zij draagvlak creëren voor impopulaire maar noodzakelijke maatregelen? 

In samenwerking met Mr. Hans van Mierlo Stichting.

In wiens belang is buitenlandse adoptie? Om daar antwoord op te krijgen deed Maarten Dallinga samen met adoptiemoeder Annemieke Figee ruim een jaar lang onderzoek voor de verhalende podcast De Optie Adoptie. Programmamaker Katarina Schul gaat met Maarten Dallinga in gesprek.

Dallinga, onder meer bekend van podcasts Niet van de Wereld en Verstrikt, werkte voor dit project intensief samen met de mensen om wie het gaat. Hoe werkt hij met zijn, soms kwetsbare, personages samen, zonder een open vizier te verliezen? En hoe bewaart hij het evenwicht tussen het journalistieke en emotionele verhaal?   

Maarten Dallinga is zelfstandig journalist en podcastmaker. Hij heeft inmiddels twintig podcastseries gemaakt, waaronder Niet van de Wereld, Anoniem Intiem en Verstrikt. Met zijn podcasts won hij verschillende prijzen, waaronder de Tegel en beste podcasthost van 2023 bij de Dutch Podcast Awards. Maarten publiceert vooral over geestelijke gezondheid, diversiteit en zingeving.

In deze wekelijkse talkshow van De Balie interviewen programmamakers de makers die hen inspireren. Van cabaretiers tot schrijvers en van theatermakers tot kunstenaars.

Etienne Ys, oud-premier van de voormalige Nederlandse Antillen, over de erfenis van het koloniaal verleden.

Zwarte mensen als heersers, witte mensen als slaven. Ys zet de wereld op zijn kop in zijn debuutroman De Barmhartige Staat waarin niet Europa, maar West-Afrika grote delen van het Westelijk halfrond heeft gekoloniseerd. Voor deze historische roman put Ys uit zijn persoonlijke politieke en bestuurlijke ervaring en stelt existentiële vragen over slavernij, kolonialisme en mededogen.

Aan de hand van zijn boek gaat journalist Stuart Kensenhuis met Ys in gesprek over de erfenis van het koloniaal verleden en de toekomst van het Koninkrijk der Nederlanden. Wat hebben de Caribische besturen nodig om een duurzame toekomst te bieden aan haar inwoners? En wat is er volgens Ys nodig om de ongelijkheid tussen Caribische en Europese Nederlanders aan te pakken?

Dit programma is tot stand gekomen in samenwerking met Wintertuin.

Wie niet meer mee kan draaien in de neoliberale ratrace, belandt al gauw bij de therapeut. De wachtlijsten in de psychische zorg worden alsmaar langer. Voor psychiaters lijkt het dweilen met de kraan open. Maar zouden psychiaters wel moeten dweilen? We gaan in gesprek met psychiaters Esther van Fenema, Damiaan Denys en Jim van Os.

We bespreken de rol van individualisering, eenzaamheid en zingeving in het moderne leven en onderzoeken hoe de psychiater zich daartoe verhoudt. Is het tijd voor een tweede beweging van antipsychiatrie, met minder nadruk op diagnoses en medicatie en meer aandacht voor de gedachte dat lijden soms bij het leven hoort? 

Een voorbeeld van een debat waarin deze vraag op scherp wordt gezet is de discussie rondom euthanasie. Het aantal euthanasieverzoeken van jonge mensen die psychisch lijden maar niet terminaal zijn, neemt de afgelopen jaren toe. Een ontwikkeling die tot discussie leidt bij psychiaters. Jim van Os schreef in Trouw: ‘Wat begon als een middel om humane stervensbegeleiding te bieden, dreigt te verworden tot een manier om jongeren die niet in de neoliberale maatschappij passen, de dood in te jagen.’