This programme will be in English. For the full text in English, see below.
De voertaal van dit programma is Engels.
Hoe moeten we het geweld vlak na de Indonesische vrijheidsproclamatie interpreteren? Hoe wordt er aandacht besteed aan deze chaotische en gewelddadige tijd, in Indonesië en in Nederland? Naar aanleiding van het nieuwe boek van Marjolein van Pagee gaan we samen met Ady Setyawan, Fitria Jelyta en Robin Raven in gesprek over Bung Tomo, de term ‘bersiap’, de plek die deze periode wel of niet in onze geschiedenis(sen) inneemt, en de manieren waarop de verschillende landen omgaan met het leed uit die tijd.
Bung Tomo is een vooraanstaand figuur in de Indonesische strijd voor onafhankelijkheid en bekend om zijn rol in de slag om Surabaya in de tweede helft van 1945. In 2008 kreeg hij in Indonesië de officiële heldenstatus. In de Nederlandse herinnering echter, wordt hij vaak gezien als een van de grote aanjagers van ernstig geweld tegen Indische Nederlanders, Chinezen, Molukkers en andere, van collaboratie verdachte Indonesiërs.
Historicus Marjolein van Pagee stelt in haar nieuwste boek dat er weinig bewijs is voor deze beschuldigingen. Van Pagee betoogt dat de anti-Indonesische propaganda van toen nog steeds doorwerkt, en dat het beeld van Bung Tomo in Nederland het gevolg is van een racistische lastercampagne.
Full text in English
How should we interpret the violence that broke out shortly after the Proclamation of Indonesian Independence? How do we pay attention to this chaotic and violent time, in Indonesia and in the Netherlands? On the occasion of Marjolein van Pagee’s new book, we will discuss Bung Tomo, the term ‘bersiap’ and the place that this period may or may not occupy in our histories. Together with Ady Setyawan, Fitria Jelyta and Robin Rabin we will discuss the ways in which Indonesia and the Netherlands have dealt with the suffering of that time.
Bung Tomo is regarded as a leading figure in the struggle for independence and is recognized as a hero for his role in the Battle of Surabaya by the Indonesian government. However, in the Netherlands, he is often seen as one of the main instigators of violence against Indo-Europeans, Chineze, Moluccans and other Indonesians suspected of collaboration with the Dutch.
Historian Marjolein van Pagee, in her latest book, argues that there is little evidence to support the accusations against Bung Tomo and suggests that the negative image of him in the Netherlands is a result of a racist defamation campaign and anti-Indonesian propaganda of the time.
About Bung Tomo and the Battle of Surabaya
On August 17, 1945, Indonesia declared independence. The Netherlands refused to recognize this and tried to restore the colonial regime before the Japanese invasion. While the Japanese occupier retreated, the new Republic tried to establish itself. The return of Dutch people caused a lot of unrest. The raising of the Dutch flag on a hotel in Surabaya led to the first bloody confrontation.
In the East Javanese city of Surabaya, 25-year-old Bung Tomo sets up an Indonesian radio station with which he encourages resistance to the Dutch return. After the British army comes to the aid of the Dutch, this degenerates into a bloody urban guerrilla in Surabaya. On November 10, the British bombed the city, resulting in thousands of civilian deaths.
In the Netherlands, all the violence committed by Indonesians at that time is known as the ‘bersiap’ – based on the battle cry of Indonesian resistance fighters. In Indonesia this concept does not exist as such – ‘bersiap’ simply means ‘be ready’.
Over de schrijvers
Marjolein van Pagee is Nederlands historicus en schrijver. Ze behaalde een master in Koloniale en Wereldgeschiedenis aan de Universiteit Leiden. Ze is de auteur van Banda. De genocide van Jan Pieterszoon Coen (2021) en Bung Tomo. De revolutie van 1945 (2023). Ze schrijft vaak opinieartikelen, onder andere voor The Jakarta Post. Ze is ook de oprichter van de Stichting Histori Bersama.
Ady Setyawan is een Indonesische historicus en schrijver uit Surabaya. Hij is gespecialiseerd in de revolutie van 1945 en schreef verschillende boeken over de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd. Hij is ook de oprichter van ‘Roodebrug Soerabaia’, een stichting die de jongere generatie wil inspireren om meer over geschiedenis te leren. Ze organiseren publieke evenementen zoals reenactments, filmvertoningen, discussies, tentoonstellingen, herdenkingen, historische wandelingen en interviewsessies met Indonesische veteranen.
Robin Raven is een Nederlandse auteur en kinderboekenschrijver. Zijn boek De laatste reis van Garoeda gaat over de Japanse gevangenkampen, het antikoloniale geweld en de reis terug naar Nederland door de ogen van twee kinderen. Hij maakte de audiotour voor het gezin bij de tentoonstelling Revolusi! in het Rijksmuseum.
Fitria Jelyta is een Indonesisch-Nederlandse journaliste, schrijfster en radiopresentatrice, momenteel werkzaam voor de Nederlandse publieke omroep NOS. In haar werk richt ze zich op onderwerpen als kolonialisme, mensenrechten, duurzaamheid en de islam in Nederland. Momenteel schrijft ze haar eerste literaire jour
EN
Marjolein van Pagee is a Dutch historian and writer. She obtained a master in Colonial and Global History at Leiden University. She is the author of Banda. De genocide van Jan Pieterszoon Coen (2021) and Bung Tomo. De revolutie van 1945 (2023). She often writes opinion articles, among others for The Jakarta Post. She is also the founder of the Histori Bersama Foundation.
Ady Setyawan is an Indonesian historian and writer from Surabaya. He is specialized in the revolution of 1945 and wrote several books about Indonesia’s struggle for independence. He is also the founder of ‘Roodebrug Soerabaia’, a foundation that aims to inspire the younger generation to learn more about history. They organize public events such as reenactments, film screenings, discussions, exhibitions, commemorations, historical walks and interview sessions with Indonesian veterans.
Robin Raven is a Dutch author and children’s book writer. His book De laatste reis van Garoeda deals with the Japanese imprisonment camps, the anti-colonial violence and the journey back to the Netherlands through the eyes of two children. He made the family audio tour on for the exhibition Revolusi! At the Dutch Rijksmuseum.
Fitria Jelyta is an Indonesian-Dutch journalist, writer and radio host, currently working for the Dutch public broadcasting organisation NOS. In her work she focuses on subjects such as colonialism, human rights, sustainability and islam in the Netherlands. Currently she is writing her first literary journalism book on the Indonesian perspectives of Dutch colonial history.
Over Bung Tomo en de slag om Surabaya
Op 17 augustus 1945 roept Indonesië de onafhankelijkheid uit. Nederland weigert deze te erkennen en probeert het koloniale regime van voor de Japanse inval te herstellen. Terwijl de Japanse bezetter zich terugtrekt, doet de nieuwe Republiek haar best om zich te handhaven. De terugkeer van Nederlanders zorgt voor veel onrust. Het hijsen van de Nederlandse vlag op een hotel in Surabaya leidt tot de eerste bloedige confrontatie.
In Nederland staat al het geweld dat door Indonesiërs in die tijd werd gepleegd bekend als de ‘bersiap’ – gebaseerd op de strijdkreet van Indonesische verzetsstrijders. In Indonesië bestaat dit concept niet als zodanig en betekent ‘bersiap’ gewoon ‘wees paraat’.
In de Oost-Javaanse stad Surabaya zet de 25-jarige Bung Tomo een Indonesische radiozender op waarmee hij het verzet tegen de Nederlandse terugkeer aanmoedigt. Nadat het Britse leger de Nederlanders te hulp schiet, ontaardt dit in Surabaya in een bloedige stadsguerrilla. Op 10 november bombarderen de Britten de stad met duizenden burgerdoden tot gevolg.
Sprekers
Altijd als eerste op de hoogte van onze programmering, De Balie podcasts, Tv fragmenten en de nodige verdieping.
Ook in De Balie
IDFA X De Balie: Motherland + Talk
IDFA X De Balie: 20 Days in Mariupol + Q&A
