“Mensen zijn extreem hierbinnen: onvoorspelbaar, angstig, gewelddadig. Je moet zo alert zijn, altijd. Ik zie alles, hoor alles, ruik alles; je moet in het hoofd zitten van die jongens. Wat denkt-ie, wat ziet-ie? Praten, contact maken, vertrouwen winnen, ook voor mijn eigen veiligheid. Ik observeer hen, maar zij letten ook op mij, misschien nog wel meer.” Aldus een gevangenisbewaarder in Marc Schmidts documentaire Bewaarders. Schmidt kreeg de unieke kans het dagelijks werk van bewaarders in de splinternieuwe gevangenis in Zaanstad, de grootste en modernste van Nederland, vanaf het allereerste begin te volgen. Het nieuwe beleid van Justitieel Complex Zaanstad is erop gericht om de gedetineerden met behulp van digitale technieken en een nieuw ‘bejegeningsbeleid’ tot meer zelfredzaamheid te bewegen. Meer eigen verantwoordelijkheid moet hen beter voorbereiden op hun terugkeer naar de burgermaatschappij. Met intense observaties van confrontaties tussen bewaarders en gevangenen zien we de gevangenisbewaarders gestalte geven aan het nieuwe beleid. Zijn hun “boeven” wel in staat tot zoveel zelfstandigheid? Is het mogelijk voor het personeel alles in goede banen te leiden? Helemaal sinds het aantal gedetineerden met afwijkend gedrag en psychische stoornissen de laatste jaren toeneemt. Hoe gaan de bewaarders om met de manipulatie, agressie en hulpbehoevendheid van deze mensen? In hoeverre zijn bewaarders zelf gevangenen van het nieuwe systeem geworden? Ruim een jaar lang filmde Marc Schmidt het leven op afdeling Noord van Justitieel Complex Zaanstad om te ontdekken dat gevangenisbewaarders soms moeilijk overeind blijven in de claustrofobie van de dagelijkse omgang met gevangenen. Bewaarders zet daarmee aan tot nadenken over hoe wij als maatschappij met gedetineerden én hun bewaarders willen omgaan. Na de film volgt een panelgesprek met directeur Justitieel Complex Zaanstad Eric Nijman, criminoloog Esther van Ginneken (Universiteit Leiden) en schrijver Mariët Meester o.l.v. journalist Chris Kijne, in aanwezigheid van de filmmaker. We praten door over de gevolgen van dit nieuwe beleid, en of het mogelijk is om zelfredzaamheid te leren in een extreem gecontroleerde omgeving als een gevangenis. Verdere informatie over het panelgesprek volgt.
DUUR
75 minuten