TV NL EN

Roofkunst of gedeeld erfgoed?

DUUR
120 minuten

Gemist? Video's komen op De Balie TV en De Balie Vimeo. De diamant van Banjarmasin in het Rijksmuseum, de krissen uit de collecties van het Tropenmuseum of de wajangpoppen en wapens in Museum Volkenkunde. – dit zijn kunstwerken afkomstig uit Indonesië. Maar hoe zijn deze hier terecht gekomen? Zijn ze aangekocht, gespaard, geschonken, of gestolen tijdens de koloniale periode? Horen ze inmiddels bij het Nederlands erfgoed? Of moeten de kunstobjecten terug naar Indonesië? En kunnen ze in Indonesië op de juiste manier geconserveerd worden? In de jaren '70 stelde Indonesië een wenslijst op met 10.000 objecten die het land terug wil, maar de Nederlandse overheid heeft hier nauwelijks gehoor aan gegeven. Veel van de objecten op deze lijst worden tentoongesteld in nationale musea of zijn in Nederlandse collecties opgeslagen.
We houden een fictieve hoorzitting en onderzoeken hoe Nederland moet omgaan met haar koloniale erfgoed. Dit doen we aan de hand van een bijzondere casus; de diamant van Banjarmasin. Ooit hing deze diamant aan een ketting om de hals van sultan Panembahan Adam van Banjarmasin (Zuid-Borneo). Toen er problemen ontstonden rond zijn troonopvolging besloot Nederland in 1859 het sultanaat van Banjarmasin met geweld in te lijven. De diamant werd tot Nederlands staatsbezit verklaard. Het Rijksmuseum heeft vanaf het ontvangen van de diamant een kritische noot gezet bij de herkomst van het object. Inmiddels wordt de oorsprong van de diamant, en van nog negen andere objecten uit de koloniale collectie, door het museum onderzocht. Door de geschiedenis in kaart te brengen, kan er nagedacht worden over de toekomst van de diamant. Tijdens deze avond onderzoeken we verschillende scenario's. De rechtszaak wordt voorgezeten door voormalig NOS-nieuwslezer en actrice Noraly Beyer, die de rol van rechter op zich neemt voor deze avond. De rol van advocaat voor deze avond wordt vervult door Diana Matroos (voormalig RTL-nieuwspresentator en huidig presentator en interviewer bij BNR radio), zij zal alle gastsprekers pittig aan de tand voelen om zo alle pro- en antirestitutie argumenten boven water te krijgen. Experts die als getuigen worden opgeroepen tijdens deze rechtszitting zijn o.a.:
– Jos van Beurden, PhD affiliated researcher aan de Vrije Universiteit Amsterdam, bracht voor zijn promotie onderzoek koloniaal erfgoed in kaart. "Kunstschatten in westerse musea zijn vaak door roof verworven. Horen die niet meer thuis in de 'bronlanden'," vraagt hij zich af.
– Andrée van Es, oud-Tweede Kamerlid en voormalig wethouder van Amsterdam zal vanuit haar expertise als voorzitter van de Nationale UNESCO Commissie spreken tijdens deze avond.
– Pieter ter Keurs is Bijzonder Hoogleraar en Professor Materiële Cultuur aan het Instituut Culturele Antropologie en Ontwikkelingssociologie van de Universiteit Leiden. Hij is daarnaast ook Hoofd van de afdeling Collecties en Onderzoek van het Rijksmuseum van Oudheden.

Jan de Hond (conservator bij de afdeling Geschiedenis van het Rijksmuseum) zal een inleiding geven over de diamant van Banjarmasin.  Houd de website in de gaten voor de volledige line-up. Dit is een programma van De Balie Academie   Tickets €12,50 / €10,-