Techdenkers: Democratie in je handpalm

We leven in een aandachtseconomie die in grote mate ons perspectief op de wereld bepaalt. Algoritmes bevestigen constant onze standpunten, voorkeuren en vooroordelen. Deze filterbubbels hebben onmiskenbaar invloed op de politieke arena, en vormen volgens sommigen een gevaar voor onze democratie. Maar technologie biedt ook kansen om deze tendensen het hoofd te bieden.

Zo worden zaken als inspraak en participatie laagdrempeliger en beter bereikbaar voor grotere groepen. Bovendien is het maar zeer de vraag of technologie de oorzaak is, of vooral een voeder van al bestaande tendensen uit de samenleving, zoals polarisatie, wantrouwen en radicalisering.

Is de digitale tijd voor de democratie een zegen of een vloek? Hoe kan digitale democratie juist bijdragen aan de toegankelijkheid en concreet zeggenschap over je eigen leefgebied?

Dit bespreken we onder meer met Rudy van Belkom en Kathalijne Buitenweg die betogen dat er hoop is voor de democratie. Hervorming van het internet, minder ruimte voor big tech en meer voor lokale initiatieven; in zijn boek Alive and Clicking: er is hoop voor de democratie pleit Van Belkom voor een wereldwijde digitale democratische revolutie. Hij vindt daarin onder anderen Kathalijne Buitenweg op zijn pad, die een vrij internet toch ook ziet als een plaag voor autoritaire regimes, maar als adviseur van de Raad van State tegelijkertijd waarschuwt voor de gevaren van big data. Journalist Marcel ten Hooven, die voor o.a. De Groene al meer dan 30 jaar over democratie schrijft, schuift aan om de tendensen te duiden die ook Van Belkom en Kathalijne Buitenweg voelen.

Over de sprekers:

Rudy van Belkom is onderzoeker aan de Stichting Toekomstbeeld der Techniek, waar hij sinds kort ook directeur van is. In zijn boek Alive And Clicking betoogt hij dat we hoopvoller met technologie om mogen gaan dan we nu doen. Ook debunked hij een paar hardnekkige vooroordelen over apolitieke jongeren en microtargeting. 

Kathalijne Buitenweg is sinds 1 juni 2021 staatsraad in de Afdeling advisering van de Raad van State. Tussen 2017 en 2021 zat zij namens GroenLinks in de Tweede Kamer en was daar vicefractievoorzitter, woordvoerster justitie, politie en veiligheid en mede-oprichter van de Tijdelijke Commissie Digitale Toekomst. In 2021 schreef zij het boek Datamacht en tegenkracht, waarin zij burgers en internetgebruikers oproept om in opstand te komen tegen de dataverzamelwoede van grote technbedrijven en de overheid.

Marcel ten Hooven is journalist voor de Groene Amsterdammer en schreef voorheen voor o.a. Vrij Nederland en dagblad Trouw. Als journalist is hij geïnteresseerd in de economie, politiek en democratie. Hij is auteurs van het boek De ontmanteling van de democratie en is de samensteller van het boek Ware tolerantie. Hoe we onszelf kunnen zijn en elkaar toch kunnen verdragen.