Steeds vaker is niet de waarheid, maar het enthousiasme doorslaggevend, betoogt Coen Simon in zijn essay ‘Tegen enthousiasme’. Of het nou de quasi-wetenschappelijke middeltjes van Gwyneth Paltrow zijn of de oproepen van antivaxxers, niet de waarheid, maar het enthousiasme is het overtuigingsmiddel – en dat is gevaarlijk.
Coen Simon waarschuwt voor de gevolgen van deze geestdrift, die zo gemakkelijk zonder feiten kan. Want terwijl enthousiasme viraal gaat, ligt de waarheid in het midden – ergens tussen glutenvrije onzin en feitenvrije bullshit.
In dit programma onderzoeken we het alternatief voor geestdrift: keiharde cijfers. Want, cijfers representeren een objectieve waarheid toch? Of niet? Hoe kunnen we cijfers inzetten als we een mening willen vormen? Sanne Blauw kan als econometrist en Correspondent Ontcijferen veel vertellen over hoe objectief cijfers eigenlijk zijn, of we cijfers kunnen inzetten tegen ons enthousiasme probleem en hoe we cijfers dan moeten lezen.
Maar aan cijfers alleen hebben we niet genoeg. We hebben verhalen nodig om de werkelijkheid om ons heen te kunnen vatten. Hoogleraar Sociale Wetenschappen en schrijver Christien Brinkgreve vertelt ons over de rol van emoties, de kracht van verhalen en over behoeftes aan autoriteit. Als schrijver weet ze wetenschap literair te verwoorden en daarom kan ze ons helpen bij het zoeken van een balans tussen objectieve en subjectieve waarnemingen.
Sprekers
Coen Simon is schrijver en filosoof en wil ons op scherp zetten: het is van belang om onszelf weer te trainen in kritisch nadenken zoals Hanna Arendt en Karl Popper ons dat leerden, zodat we op een rationele manier omgaan met de continue stroom van informatie die ons iedere dag bereikt. Meningsvorming op basis van geestdrift vindt Simon namelijk een gevaarlijke ontwikkeling. Hij schreef hierover zijn pleidooi ‘Tegen Enthousiasme’ voor de pamflettenreeks van Nieuw Licht.
Sanne Blauw is econometrist en Correspondent Ontcijferen voor het online journalistiekplatform De Correspondent. In haar werk duikt ze in de wereld van getallen en Kunstmatige Intelligentie. Ze onderzoekt de rol van cijfers in onze samenleving en schreef hier in 2018 een boek over getiteld ‘Het Best Verkochte Boek Ooit’.
Christien Brinkgreve is hoogleraar sociale wetenschappen aan de Universiteit Utrecht en schreef o.a. ‘Het verlangen naar gezag’ (2012), ‘Vertel, over de kracht van verhalen’ (2015) en ‘Het Raadsel van Goed en Kwaad, over wat ons beweegt’ (2018). In haar werk richt ze zich op de spanning tussen de behoefte aan vrijheid en structuur en het belang van richtinggevende verhalen.
Speakers
Foto: Willeke Machiels.
