Werkgevers willen meer doen en hopen op steun politiek

Bijeenkomst – Voor Amsterdammers die wel werken, maar moeilijk rondkomen spelen werkgevers een sleutelrol, maar in het debat blijven ze vaak uit beeld. 31 mei organiseerde De Balie Live Journalism een gesprek over goed werkgeverschap. Werkgevers Cordaan Thuiszorg, schoonmaakbedrijf MAS, sociaal werkbedrijf Pantar en het DeLaMar theater durfden het gesprek aan en spraken samen met Raadsleden Claire Martens (VVD) en Don Ceder (CU) open en eerlijk over hun rol. “Ik dacht dat we het goed deden, maar of we ook preventief iets doen dat vraag ik me af”, zei André Brand, directievoorzitter Cordaan.

In onze vorige bijeenkomsten spraken we met ervaringsdeskundigen, experts, zzp’ers, ondernemers, oproepkrachten, mensen in loondienst en Amsterdamse politici over de groeiende groep mensen in de stad die hard werken maar amper ronkomen. Een gesprek met werkgevers ontbrak hierin, terwijl zij bepalen hoeveel hun werknemers verdienen, hoeveel uren zij maken en in welke arbeidsomstandigheden zij werken. En feit is dat lage lonen, lage tarieven en onzeker en flexibel werk, grotendeels het kernprobleem van ‘werkende armoede’ zijn. Deze avond was het woord aan hen. Tot hoever reikt je verantwoordelijkheid als werkgever voor je werknemers en de externen die je inhuurt? In hoeverre is een rol voor de gemeente weggelegd in het bevragen van bedrijven die op hun grondgebied staan? En hoe kunnen werkgevers, gemeente en werknemers gezamenlijk zorgen dat werk loont?

Het bleek lastig de grote bedrijven bereid te vinden deel te nemen aan het debat. We hebben er veel uitgenodigd, van Bijenkorf, Zeeman, Hema en Albert Heijn tot schoonmaakbedrijven, horecaketens, beveiligingsbedrijven en grote culturele instellingen. Allemaal werkgevers met veel laagbetaalde banen. Een handvol zegde toe. Het gros kon of wilde niet, om uiteenlopende en soms bijzondere redenen. Zo had de NS ‘andere kanalen om zichzelf als werkgever te profileren’. Paste de bijeenkomst voor ABN AMRO niet ‘qua agenda en qua positionering’ en voelde de directie van het Nederlands Philharmonisch Orkest zich ‘niet goed thuis in het onderwerp goed werkgeverschap’. Ook de grootste werkgever van de stad, de gemeente Amsterdam (ruim 13.000 werknemers), was niet aanwezig. De gemeente zegt met het onderwerp bezig te zijn, maar de betreffende ambtenaar kreeg een ‘negatief advies van P&O bij dit debat aanwezig te zijn’.

Goed werkgeverschap gaat verder dan de loonstrook. Ook voldoende uren, opleidingsmogelijkheden en oog voor de individuele werknemer is belangrijk, zoals Khadija Hyati, ervaringsdeskundige, betrokken bij FNV Schoonmaak en ook aanwezig, eerder benoemde. En zoals econoom Wimar Bolhuis tijdens de avond zei: “Werkgevers zijn de enige die zicht kunnen hebben over wie werkt en tegelijk arm is, de gemeente gaat dit niet kunnen doen, want die hebben de doelgroep niet in beeld.

   
Econoom, Wimar Bolhuis                  CEO MAS, Rahma el Mouden

Het viel op dat de aanwezige werkgevers allemaal erkennen dat onder hun werknemers een kwetsbare groep zit die moeite heeft met rondkomen. Eline van Weelden van Pantar zei: “Financiële problemen, woonsituatie, het vraagt veel begeleiding en aandacht om die mensen duurzaam aan het werk te krijgen”. Rahma el Mouden van schoonmaakbedrijf MAS gaf aan dat van de 500 werknemers in haar bedrijf ongeveer 10% schulden heeft. Zij zijn qua inkomsten nauwelijks beter af dan mensen in de bijstand: “We proberen onze werknemers die tot de minima behoren zoveel mogelijk steun te geven.” Tegelijkertijd benadrukte El Mouden het belang van een structurele oplossing en de verantwoordelijkheid van de overheid hierin.

          
FNV Schoonmaak, Khadija Hyati               Raadslid CU, Don Ceder

Khadija Hyati benadrukte de noodzaak per branche te kijken wat er nodig is in de aanpak van werkende armoede. “Er zijn schoonmakers die meer dan fulltime werken, geen schulden hebben, maar nog steeds niet kunnen rondkomen.”

Ook raadslid Don Ceder benoemde de noodzaak van een landelijke aanpak waarbij de lonen moeten stijgen. Maar waar het rijk inderdaad gaat over minimumlonen, betekent dat niet dat de werkgever wordt vrijgepleit. Roeland van Geuns, lector Armoede Interventies, stelde dat een gesprek met werknemers van groot belang is. “Je moet je mensen kennen, en hen informeren over voorzieningen die er zijn.”

              
Directeur Cordaan, André Brand                 Directeur DeLaMar, Andreas Fleischmann               

André Brand, directievoorzitter van Cordaan Thuiszorg benadrukte: “Onze verantwoordelijkheid als werkgever reikt heel ver. Gesprekken met medewerkers belangrijk. Behalve schulden spelen ook werkdruk en fysieke belasting een rol op de werkvloer. We doen al veel, maar dat is nog te reactief”, zo gaf Brand toe. “We zouden nog preventiever kunnen zijn.”

Dit gaat specifiek over de werknemers, maar hoe zit het met de externen die bedrijven via uitzendbureaus en andere derde partijen inhuren? Hoe ver reikt de zorg voor hen? Andreas Fleischmann, vers aangetreden als directeur van het DeLaMar theater, zei dat de culturele sector een vrije sector is, “maar we zouden met producenten wel afspraken moeten maken over een minimale ondergrens voor kunstenaars en artiesten”.

Lector Armoede HvA, Roeland van Geuns

Opvallend was dat alle sprekers de aanwezigheid van de gemeente Amsterdam erg misten. Van Geuns onderstreepte de rol van de gemeente als inkoper en de indirecte werkgelegenheid die ze daarmee creëert. De gemeente kan volgens hem actiever zijn door bijvoorbeeld boven het CAO te betalen en zo te laten zien dat de CAO nu te laag is.

Uit de zaal klonken opmerkingen over toezicht houden op bedrijven, samenwerking tussen gemeente en werkgevers en hoe werkgevers vanuit de gemeente ondersteund konden worden. De gezamenlijke conclusie: het is vijf voor twaalf, samenwerking is hard nodig om mensen die ondanks werk toch niet of nauwelijks rondkomen te ondersteunen.

Stadsdichter Gershwin Bonevacia

Stadsdichter Gershwin Bonevacia vatte het mooi samen in een afsluitend, ter plekke geschreven gedicht:
‘Zodat we kunnen samenwerken met hart en ziel. En net iets meer overhouden, zodat we net iets meer kunnen delen, en niet meer hoeven te werken om te leven, maar kunnen werken en leven.’

Kijk de avond hier terug!

Zet alvast in je agenda: slotavond 12 juni
Het onderwerp ‘Keihard werken, maar amper rondkomen’ komt steeds beter op de agenda. Van vragen in de stadsdeelcommissie West tot nieuws bij AT5 én een groeiend aantal bezoekers van onze site DeBalie.nl/live-journalism. Nu is het tijd om de opbrengsten van het onderzoek naar één van de verantwoordelijk wethouders in Amsterdam te brengen. Dat doen we op 12 juni met een grote avond waarbij we al onze bevindingen op een theatrale manier delen én een nagesprek organiseren met wethouder Marjolein Moorman.
*Houd de site in de gaten voor de concrete invulling en blijf ons bestoken met vragen en opmerkingen via livejournalism@debalie.nl