Dat Lucifer ons nauw in de gaten houdt is zeer aannemelijk. Namelijk de geschiedenis, maar ook de krant van vandaag, leert dat mensen in staat zijn tot de meest afschuwelijke dingen. Filosofen buigen zich al jaren over het gedrag en de intenties van de mens: is de mens inherent goed of slecht? Of kan iedereen op het verkeerde moment, op de verkeerde plek in staat zijn tot de meest gruwelijke daden?
In In de schaduw van het kwaad, een essay in de serie van Het Nieuwe Licht, een samenwerking met uitgeverij Prometheus, onderzoekt sinoloog, Japanoloog, journalist en schrijver Ian Buruma de vraag hoeveel kwaad we mogen toestaan om het kwaad te bestrijden. Hij haalt het gedachtegoed van Hannah Arendt aan en vraagt zich onder meer af hoe we ons moeten verhouden tot populistische politici met warrig haar. Welke macht heeft de waarheid nog wanneer hij relatief is? Spreekt de waarheid tegenwoordig in het voordeel van iedereen, zij het goed of slecht?
Over Hannah Arendt
Politiek denker Hannah Arendt schreef in 1963 een omstreden boek over de vervolging van Adolf Eichmann, de SS-functionaris die verantwoordelijk was voor het transporteren van miljoenen joden naar concentratiekampen. Eichmann is volgens haar ‘een massamoordenaar die zich van geen kwaad bewust is’. Haar omstreden filosofie was moeilijk voor mensen om te slikken. Arendt’s Banaliteit van het kwaad nuanceert goed of kwaad. Het merendeel doet niet kwaad omwille van het kwaad, maar om veel minder uitzonderlijke redenen.
Eichmann was volgens haar een alledaags persoon die orders opvolgde en voor eigen gewin hoger op probeerde te klimmen. Hij wilde geld en status – verlangens die mens eigen zijn. Hij had de juiste ambities in een verkeerd systeem.
Over Ellen Pasman
Ellen Pasman (1958) is sinds 1987 advocaat in Amsterdam. Zij is gespecialiseerd in het bestuursrecht, arbeidsrecht, mediarecht en onrechtmatige overheidsdaad. Ze schreef het boek Kafka in de rechtsstaat, over de toeslagenaffaire.
Sprekers
Ook in De Balie:
Kunstenaarschap is haast even ongrijpbaar als fascinerend, want hoe werkt creatieve scheppingskracht eigenlijk? En kan men creatief zijn zonder enige dosis abnormaliteit?
Ingrijpende technologische maatregelen kunnen opwarming van de aarde afremmen – wat een positieve en enigszins hoopvolle kijk op de toekomst geeft. Maar is het wel ethisch verantwoord?
Is Putin mad? Is Trump crazy? Such questions are very easy to ask, but very difficult to answer. Why do we want to find psychiatric reasons for the behaviour of our world leaders?
