Slavernijverleden, heden, toekomst

In december 2022 bood toenmalig premier Mark Rutte namens de Nederlandse staat excuses aan voor het slavernijverleden. Aan de hand van de gespreksstarter ‘Wie zijn wij?’ zijn mensen door het hele land daarna met elkaar in gesprek gegaan over deze gedeelde geschiedenis. Wat leverde dat op?

Het slavernijverleden werkt tot op de dag van vandaag door op onze samenleving. De slavernijexcuses waren dan ook een startpunt voor een maatschappelijke dialoog. Deze is door het hele land gevoerd met de hulp van een ‘gespreksstarter.’ Hoe blijven we met elkaar in gesprek en maken we van ons slavernijverleden een gedeeld verhaal? Dat verkennen we in dit programma met mensen die zich hebben verdiept in deze vaak zeer persoonlijke geschiedenis en zich inzetten voor een dialoog.

‘Gesprekstarter Wie zijn wij?‘
Het afgelopen jaar zijn op 25 plekken door heel Nederland mensen met elkaar in gesprek gegaan door middel van de gespreksstarter ‘Wie zijn wij?’. Dit is een levensgrote variant van het spel ‘Wie is het?’ met portretten van mensen die op een bepaalde manier een verbinding hebben met het slavernijverleden. Onder begeleiding van een gespreksleider bevragen deelnemers hun eigen perspectief en dat van anderen, op de geportretteerden en deze gedeelde geschiedenis. Meer over ‘Wie zijn wij?’.

Sprekers

Mr. drs. A.H. (Arne) van Hout is sinds 1 december 2022 directeur-generaal Openbaar Bestuur en Democratische Rechtsstaat bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Eerder was hij gemeentesecretaris in Bronckhorst en Nijmegen, waar hij tevens algemeen directeur was. Hiervoor vurvulde hij ook andere managementfuncties bij onder andere de gemeenten Roosendaal en Weesp. Van Hout studeerde Nederlands Recht, Staats- en Bestuursrecht en Milieukunde aan de Universiteit Utrecht.

Astrid Elburg werd door kabinet-Rutte IV in 2024 tot voorzitter van het Herdenkingscomité Slavernijverleden benoemd. Het comité heeft de taak het onderzoek naar het slavernijverleden te stimuleren en er meer licht op te werpen in de maatschappij. Vanaf 2027 organiseert dit comité ook de slavernijherdenkingen.

Otwien Vlieri is jongerencoach, gespreksleider en creatieve verbinder. Hij werkte bijna achttien jaar bij de politie in Amsterdam, waar hij onder andere als jeugdspecialist werkte. Deze expertise zet hij nu in om jongeren en ketenpartners samen te brengen. Sinds enkele jaren wijdt hij zich volledig aan het ondersteunen van jongeren in hun (levens-)keuzeprocessen en persoonlijke ontwikkeling. Hij heeft als gespreksleider meerdere malen de gespreksstarter “Wie zijn wij?” begeleid en staat bekend om zijn methodiek met de vijf O’s, die jongeren helpt zichzelf te ontdekken, te ontwikkelen en hun doelen te bereiken.

Peggy Bouva maakte met Maartje Duin de podcast De Plantage van Onze Voorouders. In deze veelgeprezen podcastserie onderzoeken de twee hun gedeelde slavernijverleden: Maartje als afstammeling van plantage-eigenaren en Peggy als afstammeling van tot slaaf gemaakten op dezelfde plantage. Ze werkt als kwaliteitsmedewerker voor het sociaal domein bij verschillende gemeentes.

Elena Beelaerts van Blokland is kunstenaar en schrijver. In haar boek Ach freule: op zoek naar de plantagehouder in mijn familie onderzoekt ze het slavernijverleden van haar adellijke familie. Ze gaat op zoek naar de verdwenen opa van haar oma, die een plantagehouder bleek te zijn. Door deze schokkende ontdekking begon ze via een ander licht naar haar eigen adellijke stand en familieverhaal te kijken. In Ach freule schetst ze het plantageleven in Suriname, onderzoekt de rol van ras in de familiegeschiedenis en bespreekt ze de vraag hoe we verhalen vertellen om onszelf vrij te pleiten.

John Leerdam is kwartiermaker voor het Nationaal Slavernijmuseum dat in 2030 zijn deuren zal openen. Hij was directeur en artistiek leider van Cosmic Theater en werd in 2003 lid van de Tweede Kamer voor de PvdA. Leerdam is oprichter en algemeen directeur van Stichting Julius Leeft, een theatergezelschap dat verhalen uit het oud-Nederlandse koloniale verleden vertelt, en was artistiek- en projectleider van de Black Achievement Month. Afgelopen oktober ontving hij de prestigieuze Secretary of State’s Award for Global Anti-Racism Champions van de Amerikaanse overheid voor zijn inzet tegen racisme.

Rincho X is een toegewijde community builder, activist, veelzijdige artiest, componist en een meester in het vertolken van de Afro-Curaçaose Tambú en Seú. Met zijn  optredens brengt hij bewustwording over deze rijke tradities die zijn ontstaan in de slavernij. Hij is medeoprichter van Zwarte Piet Niet, Kick Out Zwarte Piet, the Black Coalition en KalentuRa Drums. Tijdens deze avond zal hij met zijn formatie Rincho X & Friends elk deel van de avond inluiden met tambú muziek.