Paradigma: Michael Young en de meritocratie

Politicoloog en socioloog Michael Young schreef in 1958 De opkomst van de meritocratie en muntte daarmee de term meritocratie. Een samenleving waarin vooral intelligentie en inzet de positie van een individu bepaalt. Oftewel: IQ + inspanning = verdienste. Wat kunnen we ruim zestig jaar later leren van Young’s dystopische satire?

In de Paradigmareeks selecteren De Groene en Uitgeverij Atheneum toonaangevende schrijvers uit de vorige eeuw en brengen hun boeken opnieuw uit. De thema’s die deze schrijvers belichten zijn actueler dan ooit, maar de boeken zijn vaak vergeten of onverkrijgbaar. Samen organiseren we in De Balie een gesprek rondom deze hedendaagse klassiekers.

De opkomst van de meritocratie
Is een sociologische satire die zich afspeelt in 2034 waarin Youngs alter ego zowel de voor als nadelen van een meritocratische samenleving tegenkomt. Hoewel de term na het verschijnen van het boek veel gebruikt is, constateerde Young dat weinig mensen zijn boek begrepen hadden. Met hoogleraar financiële geografie Ewald Engelen die het voorwoord schreef (en andere denkers), doen we een nieuwe poging om zijn maatschappijkritiek te doorgronden.  

Sprekers

Ewald Engelen (1963) is hoogleraar financiële geografie aan de Universiteit van Amsterdam. Hij schreef het voorwoord bij de nieuwe uitgave De opkomst van de meritocratie. Hij schreef onder andere de boeken Schaduwelite voor en na de crisis (2014) en Ontwaak! (2021).

Aleid Truijens (1955) werkt sinds 1996 als redacteur, columniste en interviewer voor de Volkskrant. Ze schrijft veel over kansen(on)gelijkheid in het onderwijs. Daarnaast is ze mede-initiatiefnemer van de Joost Zwagerman Essayprijs. Recent verscheen van haar hand Geluk kun je niet schrijven, een biografie van schrijver Hella S. Haasse.

Jurriën Hamer (1988) is filosoof en jurist. Hij promoveerde aan de Universiteit Utrecht en deed onderzoek aan de London School of Economics. Hij was de winnaar van de Socratesbeker 2022 met zijn boek Waarom schurken pech hebben en helden geluk.

Joost de Vries (1983) is journalist, schrijver en adjunct-hoofdredacteur van De Groene. Zijn debuutroman Clausewitz, en het daaropvolgende De Republiek grossierde in nominaties en bekroningen. In De gelukkigste man van Nederland (2021) analyseert De Vries een Nederland die al tien jaar Mark Rutte als premier verkiest en in Echte pretentie (2019) onderzoekt hij hoe we ons verhouden ten opzichte van cultuur, onderwijs, kritisch denken, en ten opzichte van elkaar.