Get your award and fuck off

Eddy Terstall schreef deze column over de controverse rondom de nieuwste film van Roman Polanski, J’accuse. Terstall zou deelnemen aan ons programma over de film, maar is door de coronacrisis helaas verhinderd. Lees hier meer over het programma.

Get your award and fuck off

De vraag is: moet je de film van Polanski, J’accuse, willen zien? En moet je hem willen vertonen? J’accuse gaat over de onterechte veroordeling van de Franse officier Alfred Dreyfus voor spionage. Roman Polanski, een groot filmmaker, is ooit veroordeeld voor seks met een minderjarige en heeft nog een aantal andere aanklachten in die richting aan zijn artistieke broek hangen.

Lastige vraag. Kun je dan nog genieten van zijn films? Ik denk van wel. Net als dat je ook nog kan luisteren naar de muziek van Michael Jackson. Je kunt ook van het vakmanschap van Leni Riefenstahl genieten. Dat terwijl je weet dat ze met haar film Triumf des Willens het nazirijk verheerlijkte.

Zowel hun kunstwerken als hun levensloop zijn deel van de cultuurgeschiedenis. Wel is het zo dat je elke keer als de naam van deze kunstenaars valt je je bewust bent van hun bezwaarde verleden. Dat gaat net zo min weg als hun kunst.

Het moeilijke van J’accuse is ook dat Polanski in dit verhaal noch Zola, noch Dreyfus is. Door de context is Polanski hierin meer dan een verteller. En hij is ook geen Dreyfus want Dreyfus werd vervolgd voor iets dat hij niet gedaan had. Omdat hij een Jood is. Uitsluitend omdat hij Joods was. Antisemitisme was toen ook nogal bon ton in Frankrijk.

Polanski is ook een Jood. En hij heeft ook ten gevolge van zijn Jood-zijn in zijn prille jeugd de gruwelen van de Europese Jodenhaat moeten verduren. Zelf heeft hij ondergedoken gezeten en zijn moeder is vermoord in Auschwitz. Maar zijn Joods-zijn is uiteraard niet de reden waarom hij de Amerikaanse justitie achter zich aan had. Hij is in de context van de film geen Dreyfus.

Toch zou ik de film gaan zien. Net zoals ik ook Hollywoodfilms zal blijven gaan zien. Historische en eigentijdse. Ik zag films van mensen die collega’s aangaven in de McCarthy-jaren. En ik zie films geproduceerd door seksueel roofdier Weinstein. Omdat het vaak mooie films zijn.

En dan weet ik best dat ik dan soms naar acteurs zit te kijken die meegewerkt hebben aan het systeem van misbruik. Velen hebben weggekeken. Weinigen hebben zich uitgesproken tegen de cultuur van misbruik. Sommigen hebben zelfs collega’s ertoe aangezet om te zwijgen.

Als ik die films uit Hollywood dan zie, met vaak bevlogen en politiek correcte thema’s; films over heroïek en onrecht, dan weet ik best dat velen van de makers en medewerkers actief of passief deel waren van een pervers systeem waarin misbruik werd gedoogd.

Ik kan me dan heel goed verplaatsen in het cynisme van Ricky Gervais die bij de golden globes de aanwezigen toevoegde dat hij niet zat te wachten op hun moraliserende praatjes:

“Get your award and fuck off.”

– Eddy Terstall, Amsterdam 

De film J’Accuse en het De Balie Live gesprek zijn vanaf 16 april te bekijken op Picl.