“Ik vond het geen probleem om ’s nachts te werken”

Portret – Nog precies 4450 euro achterstallig loon heeft Rusianto* (60) tegoed van zijn voormalige werkgever. De Indonesiër, die als schoonmaker en daarna als kok zo’n drie jaar in dienst was van een Surinaams afhaalrestaurant in Amsterdam-West, heeft het allemaal minutieus bijgehouden. Voor elke week een apart briefje, met de gemaakte werkuren, de niet-uitbetaalde uren. 

Het stapeltje briefjes, waar Rusianto voorzichtig doorheen bladert, is zijn enige bewijs van anderhalf jaar wanbetaling, die begin 2017 begon. Een contract als ongedocumenteerde had hij niet en het salaris ontving hij altijd contant. Het contact met de baas was mondeling.

Rusianto maakte weliswaar lange werkdagen van soms wel twaalf uur, voor minder dan het minimumloon (6,50 euro als schoonmaker en 9,50 als kok). Ook bij twee eerdere restaurants in Amsterdam werd hij onder het minimumloon uitbetaald. Maar hij kon er zijn familie met drie kinderen in Indonesië mee onderhouden.

En dat was de reden dat hij in 2008 naar Nederland kwam en zijn visum liet verlopen, zo vertelt hij in de woning van een vriendin in Nieuw Sloten. Aanvankelijk ging het ook goed, hij kreeg zijn werkrooster op papier, met zijn naam erbij en het loon werd altijd uitbetaald.

Totdat de politie hem vanuit het restaurant een keer meenam naar het politiebureau. Rusianto: “Ze stelden me vragen wat ik daar deed, maar kwam met een waarschuwing vrij.” Zijn baas kreeg echter een fikse boete voor het tewerkstellen van een ongedocumenteerde. Zo weet hij te vertellen. Maar die nam hem echter gewoon weer in dienst, op voorwaarde dat hij nu ‘s nachts ging werken. “Ik denk om nog een boete te voorkomen”, denkt Rusianto, die het voorstel accepteerde. “Ik vond het geen probleem om ’s nachts te werken.” Sindsdien begon de wanbetaling. Wekelijks werden er een paar tientjes tot soms 200 euro afgeroomd. Het staat allemaal op de briefjes, die Rusianto zorgvuldig bewaart in een plastic zakje. “Als ik erom vroeg, zei de baas dat er dat er geen geld was. Maar hij ging wel op vakantie naar Suriname.”

Pas na anderhalf jaar had hij Rusianto er genoeg van. Met hulp van de Indonesische migrantenvakbond IMWU (Indonesian Migrant Workers Organisation), meldde hij zich met zijn stapeltje briefjes bij FairWork, de organisatie die slachtoffers van uitbuiting bijstaat, juridisch en met informatie.

Inmiddels werkt Rusianto als schoonmaker en als masseur.

Reactie Anna Ensing, FairWork: “Contact met de werkgever is er geweest, maar tot dusver zonder resultaat. Er is twee keer een brief gestuurd, maar die werden teruggestuurd. Ook hebben we gebeld en we zijn langs geweest bij de werkgever. Maar de zaak is nog niet afgesloten. We beraden ons op juridische vervolgstappen.” 

*De naam Rusianto is gefingeerd. Echte naam van Rusianto en de restaurants waar hij heeft gewerkt zijn bekend bij de redactie.

De Balie Live Journalism onderzoekt de komende maanden de situatie van werkende Amsterdammers zonder papieren. Heb je een tip of verhaal? Mail ons via LiveJournalism@debalie.nl.

“Als ik erom vroeg, zei de baas dat er dat er geen geld was. Maar hij ging wel op vakantie naar Suriname.”