De wereld als dierentuin

Het rommelt in het Nederlandse landschap en in gemeentelijke vergaderzalen, want de wolf is terug. Hoe welkom is de wolf in Nederland en wat zegt de comeback van de wolf over onze blik op de natuur? Een avond over de versnippering van leefomgeving en de kunst van het waarnemen.

De mens zet zichzelf graag centraal, met alle gevolgen van dien. Het terugkeren van de wolf in Nederland zegt iets over ons gedrag vergeleken met wilde dieren en de natuur. Onze dominantie in de wereld laat namelijk haar sporen achter: oorzaken van klimaatverandering, fragmentatie van habitat, het uitsterven van plant- en diersoorten op enorme schaal en het wegvallen van sleutelsoorten uit ecosystemen. En dat begint al bij de manier waarop we de natuur bekijken.

Het projecteren van menselijk gedrag en eigenschappen op dieren – beter bekend als antropomorf denken – is een hardnekkige reflex. Een belangrijke stap is met dieren leren meedenken, zonder onze eigen menselijke poespas op dieren te projecteren. Welke blik – en veranderingen aan onszelf – zijn daarvoor nodig? Hoe kunnen we waarnemen tot kunst verheffen? Wellicht is er dan zelfs ruimte om dieren met rust te laten.

Sprekers

Tijs Goldschmidt (1953) is essayist en gedragsbioloog en brak internationaal door met Darwins hofvijver, over een ecologische ramp in het Victoriameer die zich onder zijn ogen voltrok. Na enkele succesvolle essaybundels (Oversprongen, Kloten van de engel, Vis in bad, Onvoldoende liefdesbrieven) verschijnt deze maand zijn jongste boek: Wolven op het ruiterpad: over mensen en andere roedeldieren. Tijs laveert in zijn werk moeiteloos tussen de wetenschappen en de kunsten.

Thijs de Zeeuw studeerde in 2011 als landschapsarchitect af aan de Academie van Bouwkunst in Amsterdam. Vanaf 2013 ontwierp hij verschillende dierverblijven voor ARTIS, waaronder het verblijf van de onechte gaviaal, het zwartstaartprairiehondenverblijf en recent het verblijf voor Aziatische olifanten. In 2016 richtte hij de NatuurOptimist op en in 2017 startte hij samen met drie collega’s de Zoo of the Future op. 

Gemma Venhuizen (1985) houdt van de natuur: van de slijmerigste naaktslak tot de felste neushoorn, van de kleinste zandkorrel tot de hoogste berg. Ze schrijft als biologieredacteur voor NRC en is mede-presentator van de wekelijkse wetenschappelijke podcast Onbehaarde Apen. Gemma heeft verschillende non-fictieboeken geschreven voor volwassenen en kinderen. Ze heeft een achtergrond in fysische geografie en werkt al enkele jaren als reisgids in de poolgebieden.

Martin Brandsma (1972) is kunstenaar en werkt in Wolvega. Observatie van de natuurlijke omgeving is een noodzakelijk uitgangspunt voor Brandsma. Zo volgt hij sinds 2010 het gedrag en uiterlijk van de klapekster [Lanius excubitor] die hij vastlegde in de tekeningenserie Identities. Met zijn schier wetenschappelijke observaties van de klapekster verheft hij waarneming tot kunst.

Een avond in samenwerking met: