Publieke Intellectuelen: Abel Herzberg

Kort na zijn terugkeer uit concentratiekamp Bergen-Belsen, schreef Abel Herzberg Amor Fati – ‘de aanhankelijkheid aan het levenslot’. Daarin doet hij op uitzonderlijke wijze een poging om het kwaad te begrijpen. Speciaal voor dit programma maakt filosoof en schrijver Maxim Februari een essay over dit aangrijpende werk.

Abel Herzberg was advocaat en procureur, maar werd vooral bekend als schrijver van toneelstukken, kronieken en essays. In 1974 ontving hij de P.C. Hooftprijs voor beschouwend proza. Dertig jaar eerder werden hij en zijn vrouw Thea Loeb gedeporteerd naar het concentratiekamp Bergen-Belsen, dat zij overleefden. In het kamp hield Herzberg een dagboek bij, dat na de oorlog werd gepubliceerd als Tweestromenland. Later volgde ook Kroniek der Jodenvervolging, waarin hij de opkomst en denkwereld van het nationaal-socialisme onderzoekt.

Herzberg probeerde in zijn werk te begrijpen wat de nazi’s tot hun daden bracht. ‘Ik heb geen aanleg voor rancune,’ zei hij daarover. Voor woede was geen plaats. Het zou de nazi’s alleen maar meester van zijn geest maken. Herzberg wilde verklaren, doorgronden, genoeg kennis opdoen om tot nieuwe inzichten te komen.

Programmamaker Ianthe Mosselman leidt de avond. Na de voordracht van het essay gaat ze met Maxim Februari en Ronit Palache in gesprek.

Het essay van Maxim Februari zal de woensdag voor het programma verschijnen in De Groene Amsterdammer.

Let op: bij binnenkomst vragen we om een vaccinatie- of testbewijs. Lees hier wat je moet doen voor je bezoek.

Over de sprekers

Maxim Februari studeerde filosofie, Nederlands recht en kunstgeschiedenis in Utrecht, en promoveerde in Tilburg op een proefschrift over de beperkingen van economische rationaliteit. Hij schrijft romans, essays en wekelijks een column op de opiniepagina van NRC Handelsblad. Voor zijn werk kreeg hij meerdere literaire prijzen, waaronder de Heldringprijs (2018) voor columnistiek, de C.C.S Croneprijs voor literatuur (2019) en de P.C. Hooftprijs voor zijn gehele oeuvre (2020). Belangrijke thema’s in zijn werk zijn recht, schoonheid, spel, (on)gelijkheid en menselijke waardigheid.

Ronit Palache is journalist, schrijver, interviewer en redacteur bij talkshow Op1. Eerder stelde ze bloemlezingen samen van het werk van Ischa Meijer en Renate Rubinstein. Daarvoor, in 2016, publiceerde ze het boek Ontroerende onzin. De joodse identiteit in het Nederland van nu. Ze maakt twee podcasts en heeft samen met Volkskrant-journaliste Corine een maandelijkse talkshow in Boom Chicago waarin ze onbekende Nederlanders interviewen. Ze begon onlangs aan een promotie-onderzoek aan de UvA naar geloofsverlaters in Nederland en werkt daarnaast aan een nieuwe bloemlezing van het werk van Andreas Burnier.