De Franse filosofe Elisabeth Badinter schreef in 1980 het boek De Mythe van Moederinstinct. Geschiedenis van een gevoel. Is moederliefde een instinct dat voortkomt uit een ‘vrouwelijke natuur’ of is het grotendeels een kwestie van sociaal gedrag, dat varieert al naargelang het individu, de tijd en de gebruiken? We praten tijdens dit programma over het werk van Badinter en moederschap met hoofdredacteur van De Groene Amsterdammer Xandra Schutte, hoogleraar Sociale Wetenschappen Christien Brinkgreve en programmamaker Ianthe Mosselman. Literatuurcritica Dieuwertje Mertens verzorgt een intermezzo.
Badinter observeert de evolutie van het moederlijk gedrag gedurende vier eeuwen en concludeerde: hét moederinstinct bestaat niet, en is vooral erg onvoorspelbaar. Het boek bracht behoorlijk veel discussie met zich mee.
Hoe gangbaar zijn de ideeën van Badinter nu? In hoeverre is er ruime voor verschillende visies op het moederschap? Houdt het idee dat moederschap haar ‘natuurlijke rol’ is de vrouw nog altijd gevangen?
Over Elisabeth Badinter
Elisabeth Badinter (1944-) is een Franse filosofe en feministe, die zich actief mengt in het debat rondom vrouwenrechten in Frankrijk. De Mythe van Moederinstinct was haar debuut waarna vele publicaties volgden. Ze spreekt zich nog steeds uit over positie van vrouwen en het belang van eigenheid behouden binnen de moederrol.
Over Paradigma
In de Paradigmareeks selecteren De Groene Amsterdammer en Uitgeverij Athenaeum invloedrijke non-fictie uit de vorige eeuw waar we nu op moeten teruggrijpen. De thema’s die deze schrijvers belichten zijn actueler dan ooit, maar de boeken zijn vaak vergeten of onverkrijgbaar. Daarom geven ze deze boeken opnieuw uit en voorzien ze van een voorwoord van een hedendaagse denker. Eerdere avonden gingen over boeken van Rachel Carson, Edward Saïd, Friedrich Hayek, Michael Young en Elias Canetti.
Over de sprekers
Christien Brinkgreve is emeritus hoogleraar Sociale Wetenschappen en Vrouwenstudies. Ze schrijft over gedrag, gevoel en moraal, en bekijkt deze in de context van de tijd, van de heersende machtsverhoudingen en manieren van denken en spreken, en onderzoekt welke vaak verborgen eisen aan mensen worden gesteld. Ze is auteur van talrijke essays en boeken, waaronder De ogen van de ander. De sociale bronnen van zelfkennis (2009), Het raadsel van goed en kwaad (2018) en De ruimte van Herman Hertzberger (2021). Over moederschap schreef ze samen met Egbert te Velde Wie wil er nog moeder worden? (2006).
Xandra Schutte is sinds 2008 hoofdredacteur van De Groene Amsterdammer. Van 1991 tot 1999 was ze er al kunstredacteur en zette ze de boekenbijlage Dichters & Denkers op. Schutte ontving in 2016 De Gouden Ganzenveer vanwege haar grote betekenis voor het geschreven en gedrukte woord in de Nederlandse taal. Ze schreef de inleiding van de nieuwe druk van De mythe van het moederschap.
Dieuwertje Mertens schrijft voor het Parool en Vrij Nederland over fictie, poëzie en thema’s als feminisme en diversiteit. Voor VPRO maakte ze onder andere de RadioDoc De Literaire kritiek voorbij en Vroeger waren mannen aardiger. In september 2023 verscheen haar debuutroman Moeders. Heiligen, die lovend werd ontvangen.
Ianthe Mosselman is sinds 2013 kernredacteur bij De Balie, waar ze programma’s maakt over kunst, literatuur en cultuur. Ze schreef meerdere essays over moederschap voor de Volkskrant en in februari 2022 verscheen haar debuut bij Atlas Contact, een literair essay met de naam Al die liefde en woede. Moeder worden, een memoir.
Sprekers
Altijd als eerste op de hoogte van onze programmering, De Balie podcasts, Tv fragmenten en de nodige verdieping.
Ook in De Balie
Een middag over dichter, bloemlezer en vertaler Menno Wigman
In de bundel De wereld van Wigman brengt vertaalster en vriendin Kiki Coumans alle thema’s en motieven uit zijn poëzie samen: van seks tot aan misdaad, muziek en de dood.
I.s.m. Patricia D. Gomes
Precies één jaar na de officiële excuses voor het slavernijverleden nodigen we je uit om samen met ons terug te blikken op wat er na de excuses is gebeurd.
Journalistiek theater, Live Journalism
Deze avond sluit Live Journalism het onderzoek af met een journalistieke eindvoorstelling, waarin de resultaten van het onderzoek ten tonele worden gebracht.
