Paradigma: Marcuse en de eendimensionale mens

Filosoof Herbert Marcuse schreef in 1964 het boek De eendimensionale mens, waarmee hij een grote inspiratiebron was voor de studentenprotesten. Zijn conclusie: massamedia, reclame en management-denken scheppen een individu dat in de ban is van ‘valse verlangens’. Het kritisch bewustzijn wordt lamgelegd als niemand nog droomt van een nieuwe wereld, maar enkel van een nieuwe televisie. De enige oplossing is volgens Marcuse De Grote Weigering: de kapitalistische samenleving radicaal de rug toekeren.

Bijna zestig jaar later kijken we tijdens Paradigma met frisse ogen naar De eendimensionale mens. Tegenwoordig zijn de technieken voor sociale controle door het kapitalistisch systeem nog geraffineerder dan in de jaren zestig. Heeft de technologische consumptiemaatschappij ons langzaam in slaap gesust? Hoe ziet een ‘grote weigering’ er anno 2023 uit?

Herbert Marcuse (1898-1979) werd geboren in een Joods gezin in Berlijn en behoorde met onder meer Walter Benjamin en Theodor Adorno tot de Frankfurter Schule. Hij vluchtte in 1933 uit Duitsland naar de Verenigde Staten.

Paradigma

In de Paradigmareeks selecteren De Groene Amsterdammer en Uitgeverij Athenaeum invloedrijke non-fictie uit de vorige eeuw waar we nu op moeten teruggrijpen. De thema’s die deze schrijvers belichten zijn actueler dan ooit, maar de boeken zijn vaak vergeten of onverkrijgbaar. Daarom geven ze deze boeken opnieuw uit en voorzien ze van een voorwoord van een hedendaagse denker.